P1520733

i nych. W jajowodzie pojawia aię więcej rzęsek w komórkach nabłonkowych i wykazują one aktywne skurcze. Lejek jajowodu ulega usztywnieniu I szczel-I nie przylega do jajnika. Mięśniówka dróg rodnych staje się wrażliwa no | oksytocynę i pod wpływem tego hormonu wzrasta jej kurczbwość. W błonach macicy (śluzowej i mięśniowej) wzrasta liczba receptorów dla progesteronu. Powyższe zdarzenia, skorelowane z rują, wywoływane są przez zwiększoną w okresie przedrujowym koncentrację hormonów steroidowych z grupy estrogenów. Estrogeny produkowane są przez komórki dojrzewających pęcherzyków. Najaktywniejszym z estrogenów jest estradiol-17/ł. Czas trwania rui jest różny w zależności od gatunku. Obserwuje się też znaczne różnice osobnicze (tab. 7.2, rys. 7.13).

Tabela 7.2. Długość cyklu rujowego i rui oraz czas owulacji u zwierząt gospodarskich

Gatunek	Zwierzęta	Długość cyklu rujowego dni	Czas trwania rui godz.	Czas owulacji od rozpoczęcia rui godz.
Krowa	poliestralne	21-22	13-27	20-30
Świnia	poliestralne	19-21	48-72	35-45
Owca	sezonowo poliestralne	16-17	24-36	24-27
Klacz	sezonowo poliestralne	19-25	4—8 dni	1—2 dni przed końcem rui

7.4.3.2. Owulacja

Podczas rui, najczęściej w ostatnich godzinach jej trwania, czasami nawet kilka godzin po jej zakończeniu, jak to się obserwuje u krów (tab. 7.2), dojrzałe pęcherzyki pękają. Zjawisko to nazwano owulacją. W czasie owulacji z pęcherzyka wydostaje się komórka jajowa. Owulację poprzedza wysoka, trwająca kilkanaście godzin, koncentracja hormonu LH, wydzielane- iw go przez przedni płat przysadki mózgowej pod wpływem zwiększonego uwalniania z podwzgórza gonadoliberyny GnRH. Do uwalniania GnRH i LH dochodzi na skutek dodatniego sprzężenia zwrotnego między tymi hormonami a wysoką koncentracją estrogenów. Przed owulacją, pod wpływem LH, dochodzi do wznowienia podziału mejotycznego oocytu I rzędu i uformowania się pierwszego ciałka kierunkowego (rys. 7.12). Hormon LH, razem z innym hormonem przysadkowym - FSH, powoduje uczynnienie enzymów trawiących błony dojrzałego pęcherzyka. Czynne enzymy (plazmina, kolagenaza i enzymy lizosomalne) oraz prostaglandyny (F_2a i E₂), powodują zanik naczyń krwionośnych i pocienienie ścian na szczycie dojrzałego pęcherzyka, co doprowadza do jego pęknięcia. Z pękniętego pęcherzyka wypływa, razem z płynem pęcherzykowym, oocyt II rzędu, otoczony osłonką przejrzystą oraz

199