page0047

37

jest ściśle złączona z budową naszych narządów czuciowych, że budowa ta zależną jest od ewo-lucyi, która je urobiła, że ewolucya ta była zdarzeniem historycznem, że na przyszłość mogłaby stać się inną, i że zatem, obok lub zamiast naszej obecnej wiedzy — dzieła naszego oka i ręki a także słowa —mogłyby były i mogą jeszcze powstać nauki, zupełnie, nadzwyczajnie nowe, nauki słuchu, węchu, smaku i nawet innych rodzajów wrażeń, których ani przewidzieć ani pojąć nie możemy, bo w chwili obecnej nie są w nas zróżnicowane.

Oprócz materyi nam znanej, materyi bardzo specjalnej, urobionej z wzroku i dotyku, mogłyby istnieć inne materye o zupełnie różnych własnościach.

Ale dość marzeń. W dyskusyi naszej chodzi nie o hypotetyczne zastąpienie wzroku słuchem lub innym zmysłem, lecz o zupełne wykreślenie wszelkiego objaśnienia z mowy wrażeń. 1 to jest nasze ostatnie słowo. Należy odrzucając mechanizm, wyzwolić się ze zbyt ciasnej koncepcyi o istocie materyi. Wyzwolenie to będzie miało dla nas wielką korzyść, którą osiągniemy niebawem. Unikniemy omyłki, jakoby mechanika była jedyną rzeczą realną i że wszystko co nie daje się tłomaczyć mechanicznie, jest niezrozumiałem. Będziemy mieli więcej swobody umysłu dla zrozumienia, czem może być związek duszy z ciałem.

http://rcin.org.pl