PICT0092 (7)

Środki semantyczne:

•    epitety - wyrazy określające rzeczownik

•    porównania - jego cechą może być łącznik „jak”, „jakoby”, „niby”.

Zawsze jest część porównywana i ta, do której się porównuje. Uwaga - porównanie homeiyckic! Trzeba umieć je rozpoznać. To porównanie bardzo mocno rozbudowane, może tworzyć całą nową scenkę, wręcz żyć własnym żydem.

•    hiperbole - przesadne wyeksponowanie cech

•    metafory - najważniejszy chwyt w poezji - inaczej przenośnia.

Polega na odebraniu danemu wyrazowi pierwotnego znaczenia i przeniesieniu nań znaczenia innego. Zabieg nie może być przypadkowy - z reguły poeci wykorzystują podobieństwa zjawisk, pomysł poetycki. Tworzenie metafor to tworzenie poetyckiego, nowego świata, przesuwanie znaczeń. Często kunszt metafory jest miarą talentu poetyckiego. Zamiast step - przestwór oceanu - Mickiewicz przeniósł cechy oceanu na zjawisko zupełnie inne prawem skojarzenia, podobieństwa w jego wyobraźni. Wolno mu - bo w poezji wszystko bywa właśnie za sprawą przenośni.

Do przenośni należą: animizacja (ożywienie np. kamień patrzy), personifikacja (nadanie cech ludzkich

-    kamień się śmieje), oksy-moron (zestawienie sprzecznych wartości - gorący lód), synestezja (przeniesienie wrażeń zmysłowych z jednego zmysłu na drugi, np. fioletowy zapach).

•    Ironia. Sprzeczność pomiędzy tym, co poeta mówi, a sensem komunikatu. Intencja wypowiedzi z reguły jest odwrotna. Pochwała tak naprawdę jest drwiną, nagana

-    pochwałą. Często ironii używa Wisława Szymborska.

Środki graficzne:

•    Interpunkcja, operowanie wielkimi i małymi literami. Brak interpunkcji jest charakterystyczny dla poezji współczesnej, nie jest bez znaczenia - nic jest lekceważeniem zasad poprawności, jest pewną deklaracją lub zawiera przesłanie - na przykład wzmacnia wieloznaczność wypowiedzi.

•    Rozstrzelenie, przerwy, wielokropki, przemilczenia - znaczące i charakterystyczne, np. w poezji Norwida.

•    Podział na strofy lub brak podziału.

TEMAT:

Nawlqzonlo do baroku w literaturze współczesne!.

Wstęp I

Nawiązań do baroku w polskiej poezji znajdziemy sporo. Najbardziej znanymi poetami nawiązującymi do wzorców i motywów XVU-wiecznych są Jarosław Rymkiewicz i Stanisław Grochowiak. Ale przecież nawiązania do baroku znajdziemy u poetów, u których najmniej byśmy się tego spodziewali - u Wis-! ławy Szymborskiej czy ks. Jana Twardowskiego.

Wstęp II

| Na ogół mówi się i pisze rozlegle o nawiązaniach do literatury ! antyku czy średniowiecza. Ja sama, słysząc hasło „nawiązania do baroku ", wpadłam w popłoch. Jedyne utwory, które przyszły ;

| mi do głowy to „ Kobiety Rubensa " Wisła wy Szymborskiej i „ Dla j zakochanych to samo staranie..." Stanisława Grochowiaka. ¹ | Okazuje się jednak, że nawiązań do kultury, malarstwa i poezji i baroku jest o wiele więcej.

Zacznijmy od nawiązań do malarstwa. Stawni barokowi malarze to Rcmbrandt i Rubcns, którzy stali się niejako symbolami barokowego malarstwa. I tak oto Stanisław Grochowiak w Lekcji anatomii wyraźnie nawiązuje do słynnego obrazu Rembrandta znanego jako Lekcja anatomii doktora Tulpa. Na tym obrazie ukazana jest sekcja zwłok - poeta nie skupia się jednak na ukazywaniu naturalistycz-nych szczegółów, lecz zestawieniu fizycznej sekcji zwłok z „rozbieraniem psychicznym":

Najlepiej płukać octem A pocałunki zdjąć Ligniną Jałowioną

Panowie Siatka krzywd Obleka nawet stopy.