PICT2639 (2)

n

iy stworzone przez niego lub podsunięte mu"⁹¹. Stereotyp to właśnie taki „obraz w ludzkie] głowie”. Jego powstanie motywuje potrzeba ekonomii poznania. Percypowanie zjawisk w całym ich zróżnicowaniu i wieloaspektowości jest nie tylko męczące, lecz niekiedy wręcz niemożliwe, stąd nieuchronność sympłi-

y; fikaćji i schematyzacji³⁸.

Przyjmowanie przez jednostkę funkcjonujących w danej grupie społecznej stereotypów stanowi jeden z podstawowych mechanizmów integracyjnych. Nie ma bowiem stereotypów jednostkowych. Są one wyłącznie tworami świadomości zbiorowej i w jej ramach utrwalają akceptowany społecznie system wartości i ocen. „Kiedy stajemy się starsi, niezależnie od tego, czy jesteśmy wykształceni czy nie, zmierzamy nie tylko do utwierdzenia tych stereotypów, z którymi zetknęliśmy się w młodości, lecz także do dodania nowych w dążeniu do uzupełnienia naszego świata”^s®.

■ Systemy stereotypów dostarczają ludziom poczucia bezpie-czeństwa i przystosowania do rzeczywistości. Ich naruszenie powoduje u jednostki zachwianie pewności i stabilizacji. „Obrazy w ludzkich głowach” oddzielają człowieka od otaczającego świata, tworząc rodzaj pseudośrodowiska. Zachowanie człowieka wynika w dużym stopniu z reakcji na to pseudośrodowisko, a nie na realną rzeczywistość. „Obrazy, na podstawie których działają grupy ludzi lub jednostki występujące w imieniu grupy, stanowią opinię publiczną” ⁴⁰. Ten, kto stara się zakwestionować przyjęte w danej grupie stereotypy, uznawany zostaje przez zbiorowość za przewrotnego, obcego i niebezpiecznego ^4t.

⁸⁷ Lippmann, Public Opinion, s. 17.

¹⁸ Ze stanowiskiem tym polemizuje Z. Gostkowski (Teoria stereo-typu i poglądy na opinią publiczną W. Lippmanna, „Archiwum Historyce* no-Filozoficzne Myśli Społecznej" 1959, t. 5, s. 63—65), zwracając uwagę na różny stopień zapotrzebowania na stereotypy w różnych okresach. W badaniach nad stereotypami powinno się traktować to zjawisko racaej w kategoriach socjologicznych, a nie — jak sugeruje Lippmann — wyłącznie psychologicznych.

» W, L. Brembeck, W. S, H o w e 11, Persuasion, A Mmm o/ Sociai Influence, Englewood Clłtfs 1902, s, 109.

** Lippmann, Public Opinion, s. 21.

Zob, Gostkowski, op, di,, t. 57,