SAM65

fofcta polftyka Mgrąnfana w XXI XXI wieku Główne kierunki, fakty, ludde.

ność niemiecką (jak Gdańsk, wówczas już zniemczony). Zresztą i tak w Niemczech powszechnie uważano, że Polska otrzymała zbyt wiele. Niemcy domagali się odtąd zwłaszcza Pomorza Gdańskiego, czyli tzw. korytarza oddzielającego Prusy Wschodnie od pozostałej częśd teryto-riuni Rzeszy.

Korytarz pobici (niem. Mnisdm Korńdor) - okrcSlenie niemieckiej propagandy w latach 20. XX w. odnoszące się do obszaru polskie* go województwa pomorskiego I charakteryzujące ten rejon jako oddriełąfąty Rusy Wschodnie od reszty Niemiec Określenie polskich terenów mianem .korytarza" skrytykował w swoim przemówieniu w Sejmie, 5 maja 1939 r.. ówczesny minister spraw zagranicznych Józef Beck, mówiąc m,ln.: „Te same rozważania odnoszą się do komunikacji przez nasze województwo pomorskie. Nalegam na to słowo .województwo pomorskie". Słowo „korytarz" Jest sztucznym wymysłem, gdyż chodzi tu bowiem o odwieczną polską ziemię, mającą znikomy procent osadników niemieckich".

Polska stała się w następnych latach jednym z głównych obrońców tzw. systemu wersalskiego. Nie tylko jednak ze względu na kwestię granicy polsko-niemieckiej. Na Niemcy nałożono w traktacie wersalskim poważne ograniczenia natury wojskowej, które miały uniemożliwić odbudowę niemieckiej potęgi militarnej. Oczywiście Warszawa była zainteresowana tym, aby Niemcy trwale osłabić, ale okazało się to na dłuższą metę niemożliwe.

Plebiscyty w Polsce i powstania śląskie (1920-1921) dotyczyły ustalenia przebiegu granicy pomiędzy Polską a Niemcami. Zgodnie I postanowieniami traktatu wersalskiego (1919 r.) do obszarów plebiscytowych zaliczono: Górny Śląsk, Warmię, Mazury i Powiśle, a początkowo także Śląsk Cieszyński, Spisz i Orawę (tam jednak do plebiscytu nie doszło).

finńa Północna - Warmia i Mazury- Najwcześniej przeprowadzono plebiscyt w okręgach olsztyńskim i kwidzyńskim (U lipca 1920 r.). Przewidziany traktatem wersalskim plebiscyt miał się odbyć na Warmii, Mazurach i Powiślu. Nad swobodą przygotowań czuwały dwie ko-

misje alianckie: w Olsztynie i Kwidzyniu. Na obszarze plebiscytowym pozostawiono jednak dawną administrację i policję pruską oraz lokalną Einwohnerwehr. Propagandową akcją proniemiecką kierował specjalny komisarz Rzeszy oraz organizacje Ostdcutscher, Heimatsdicnst i Ma suren und Ermlandcrbund. Dysponowały one znacznymi środkami finansowymi z Rzeszy i w sposób pogardliwy kreowały obraz Polski jako „państwa sezonowego" (Saisonstaat). Przygotowania do plebiscytu przebiegały w cieniu terroru szerzonego przez niemieckie bojówki. Doszło nawet do głośnego zabójstwa polskiego społecznika, Bogumiła Linki. a późnią sprofanowania jego grobu w Olsztynie, jednocześnie do bojkotu plebiscytu namawiali agitatorzy komunistyczni liczący na ogólnoeuropejską rewolucję. Polskie komitety plebiscytowe powołano w połowie 1919r. (w Kwidzyniu - Komitet Warmiński z księdzem Walentym Barczewskim na czele, w Szczytnie Mazurski Związek Ludowy, któremu przewodził Fryderyk Leyk). Plebiscyt odbył się w niezwykłe trudnych dla Polski warunkach, gdy ofensywa bolszewicka wzdłuż granicy z Prusami Wschodnimi uniemożliwiła rządowi polskiemu zaangażowanie się w przygotowania, a także osłabiła wiarę mieszkańców tych terenów w przetrwanie Rzeczypospolitej. Propozycja rządu polskiego o odroczenie plebiscytu wystosowana do mocarstw sprzymierzonych nie została przyjęta, a komisje alianckie dopuściły do głosowana około 150-200 tys. emigrantów (często fikcyjnych) z obszaru plebiscytowego. zamieszkałych w tym czasie w innych częściach Rzeszy. W takich warunkach głosowanie skończyło się dla Polski klęską. Za Polską głosowało: na Powiślu 7,6% ludności, w powiecie olsztyńskim - 13,4%, a w sztumskim 19,1%). Ostatecznie 12 sierpnia 1920 r. Rada Ambasadorów uznała dotychczasową granicę Prus Wschodnich, oddając Polsce jedynie niewielkie skrawki z pięcioma gminami na Warmii i trzema na Mazurach. Granica państwowa przebiegała wzdłuż prawego brzegu Wisły.

Granica Zachodnia - Górny Śląsk- Zgodnie z postanowieniami trak-tatu wersalskiego również na terenie Górnego Śląska miał odbyć się