Scan10182 (3)

oczekiwać zgody właśnie od niego. Odmowa pacjenta w sprawie udzielania informacji rodzinie powinna być respektowana. Optymalnie, decyzja ta powinna być podjęta z wyprzedzeniem.

Decyzje podejmowane przez sąd, często w atmosferze napięcia, niepewności i z opóźnieniem, powinny być rozważane tylko wtedy, jeśli istnieje nierozwiązywalny konflikt interesów pomiędzy zaangażowanymi stronami. W wyjątkowo trudnych przypadkach lekarz może zwrócić się o pomoc do swojego stowarzyszenia lekarskiego z prośbą o wydanie opinii prawnej.

KTO POWINIEN BYĆ INFORMOWANY?

Po podjęciu decyzji powinna być ona w jasny sposób przekazana osobom, których dotyczy, włącznie z pacjentem. Decyzja powinna być również przekazana krewnym, jeśli zezwoli na to pacjent. Decyzja, jej powody i informacje na temat osób zaangażowanych w dyskusję powinny być umieszczone w dokumentacji medycznej — optymalnie na specjalnym formularzu DNAR — i powinna ona zawierać jasno sformułowaną datę podjęcia decyzji. Decyzja powinna być także zanotowana w dokumentacji pielęgniarskiej. Decyzja musi być przekazana wszystkim zaangażowanym w opiekę nad pacjentem.

KIEDY PRZERWAĆ RESUSCYTACJĘ?

Większość podejmowanych prób resuscytacji kończy się niepowodzeniem i musi zostać przerwana. Na decyzję o zakończeniu resuscytacji wpływa kilka czynników. Będą to: dotychczasowy przebieg leczenia i przewidywane rokowanie, czas pomiędzy zatrzymaniem krążenia i rozpoczęciem RKO, czas do wdrożenia defibrylacji i czas trwania zaawansowanych zabiegów reanimacyjnych (ALS) z ciągłą asystolią przy braku odwracalnych przyczyn zatrzymania krążenia.

W wielu przypadkach, zwłaszcza w pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia, jego przyczyna może być nieznana lub nie do przewidzenia. Podejmuje się wtedy decyzję o rozpoczęciu resuscytacji podczas, gdy gromadzone są kolejne informacje. Jeśli staje się jasne, iż bezpośrednia przyczyna zatrzymania krążenia czyni próbę resuscytacji daremną powinna ona być przerwana, jeśli pacjent pozostaje w asystolii pomimo wykonywania zaawansowanych zabiegów resus-cytacyjnych (ALS). Dodatkowe informacje (takie jak oświadczenie woli) mogą być dostępne i wpłynąć również na etycznie poprawną decyzję o zakończeniu resuscytacji.

Resuscytacja powinna być kontynuowana tak długo jak długo trwa migotanie komór (VF). Ogólnie akceptowany jest fakt przerwania resuscytacji po 20 minutach trwania asystolii, przy braku odwracalnej przyczyny zatrzymania krążenia, pomimo zastosowania zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych (ALS).

W pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia pochodzenia sercowego, jeśli ma dojść do poprawy stanu pacjenta, do spontanicznego powrotu krążenia zazwyczaj dochodzi w miejscu zdarzenia. Pacjenci w nor-motermii z pierwotnym zatrzymaniem krążenia, którzy wymagają RKO i u których w czasie transportu do szpitala nie powraca krążenie rzadko przeżywają bez ubytków neurologicznych.

Decyzję o zaprzestaniu resuscytacji podejmuje kierownik zespołu, ale po konsultacji z innymi członkami zespołu. Ostatecznie decyzję opiera się na ocenie klinicznej braku odpowiedzi zatrzymania krążenia u pacjenta na zaawansowane zabiegi resuscytacyjne.

PODEJMOWANIE DECYZJI PRZEZ OSOBY NIE BĘDĄCE LEKARZAMI

W wielu przypadkach pozaszpitalnego zatrzymania krążenia uczestniczą ratownicy medyczni, którzy stają przed analogicznymi dylematami związanymi z rozważaniem, czy próba resuscytacji będzie skuteczna oraz kiedy nie powinna być podejmowana. Ogólnie w pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia rozpoczyna się resuscytację i prowadzi ją dopóki nie pojawią się aktualne oświadczenie woli jako przeciwwskazanie lub jest oczywiste, iż resuscytacja będzie daremna z powodu śmiertelnych urazów takich jak dekapitacja, przepołowienie ciała, przedłużone przebywanie pod wodą, zwęglenie, stężenie pośmiertne. W takich przypadkach osoby nie będące lekarzami stawiają diagnozę zgonu, ale jej nie stwierdzają (co może być zrobione w większości krajów jedynie przez lekarza).

Kiedy decyzja o zaniechaniu resuscytacji powinna być podjęta? Czy ratownicy szkoleni z zakresu ALS powinni stwierdzać zgon po 20 minutach asystolii pomimo stosowania zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych? W niektórych krajach, włączając Wielką Brytanię, w wymienionych okolicznościach ratownicy medyczni mogą przerwać resuscytację. Ściśle przestrzegany protokół postępowania wymaga wykluczenia okoliczności, które mogą wskazywać na niewielką nawet szansę przeżycia pacjenta np. hipoter-mia. Diagnoza asystolii musi być postawiona ponad wszelką wątpliwość i udokumentowana zapisem EKG.

Podobne decyzje o podejmowaniu resuscytacji lub rozpoznawaniu śmierci mogą być podejmowane

ALS 181

Europejska Rada Resuscytacji