ScannedImage 49

52 Rozdział II. Postacie sacrum

Plemię Murinbata nazywają Mutjingga⁴⁷ przydając przydomek kale neki „matka nas wszystkich”. Ma postać półkobiety-półwęża. Jej zdradzieckie pożeranie dzieci stało się wzorcem przeprowadzania ceremonii inicjacji Punj. Mit o staruszce--ludożerczyni wiąże się ściśle z rytuałami inicjacyjnymi również w innych kulturach, od Indian Kwakiutl po bajkę o Jasiu i Małgosi. Jej łono jest źródłem wszelkiego życia, w nim powstały różnorakie plemiona ludzkie. Rytuały ku jej czci rozgrywają się na tanecznym gruncie, placu zwanym „Łonem Bogini”. Również sakralny symbol zachodniej Ziemi Amhema (plemiona Gunwinggu i Gagadju) gong ubar jest jej łonem, a jego dźwięk — głosem Bogini. W plemieniu Mara funkcjonuje mit o bogini Mumuna, która zabijała i zjadała mężczyzn, zwabionych pięknem jej córek. Ludożercza starucha jest potwornym, krwiożerczym aspektem Bogini, występującym uniwersalnie w obrębie pola symbolicznego tego archetypu.

Inną znaną boginią matką jest Imberombera w plemieniu Kakadu⁴⁸ i sąsiednich plemionach półn.-zach. Ziemi Amhema. Przybyła zmorzą z północnych wysp, z brzuchem wypełnionym dziećmi i torbami pełnymi bulw jamu. Wędrując po kraju Kakadu sadziła jam, bambusy i cyprysy, formowała wzgórza, strumienie, zwierzęta i rośliny, zostawiała też duchy-zarodki dzieci, którym mówiła, w jakim języku mają mówić po narodzinach i w granicach jakiego kraju przebywać. Jej wędrówki opisują pieśni śpiewane w czasie rytuałów Ngarlmak do wtóru świętego gongu ubar uznawanego za jej łono, którego dźwięk ma być jej głosem. Jest wielką Przodkinią, z której wyłonili się pozostali przodkowie klanowi, pomagający jej w stworzeniu Aborygenów i ich kultury, lecz ich moc kreacyjna pochodzi bezpośrednio od niej. Według pewnych mitów Dalabon, aby tkwiące w niej byty mogły wyjść na świat, musiano przebić włóczniąjej brzuch.

Dla Gunwinggu najpotężniejszą z przodków jest Waramurungundju. Z powodu swych mocy kreacyjnych zwana była Matką. Przybyła na początku świata zza morza z północnego zachodu. Wylądowała na wybrzeżu Australii i poczęła tworzyć dzieci, uczyć ich języka i pokazywać jak mają żyć. Po drodze zostawiała też różne gatunki zwierząt i roślin: pszczoły, drzewo banianowe itd. W jednej z wersji próbowała obrzezać swe dzieci. Początkowo nie udało jej się i dzieci umarły, na tych obszarach ludzie do dziś nie praktykują obrzezania. W końcu jednak poczęło jej się udawać.

W pewnych wersjach wędrowała z zachodu na wschód, by w końcu zniknąć przed Yirkalla. W innych mitach związana była z mężczyzną zwanym Wuragag. Zostawić miał ją na wyspie Melville’a i samotnie udał się na zachód Ziemi Amhema, gdzie spotkał inną kobietę. Przeżył wiele przygód i miał wiele żon, w końcu zmienił się w skalne wzgórze wzniesione ponad równiną Oenpelli, zwane Wuragag (Tor Rock). Znany jest też pod imionami swojej partnerki: Kalwadi/Galwadi, Kadja-ri/Gadjeri, Klarin-Klari.

Na wschodnich obszarach Pustyni Zachodniej u grupy plemion Walmadjeri--Gugadja oraz Wailbiri Matka, Starucha nosi imię Ganabuda lub Gadjeri/Kad-

⁴⁷    W. E. H. S t a n n e r. On Aboriginal Religion, op. cii., s. 40-42.

⁴⁸    B. S p e n c e r, Native Tribes of the Northern Territory op. cit., s. 275-285.