scs50

domyślny Jezu*, aca. , nn») iii iwiąc ( i mówił)’.

ezasownik w zdaniu): u/nale j( glógol( 'nauczał je [(podmiot

bliższego objaśnienia:

W iczyku a es. i

Ćwiczenie 9

Inne przykłady dc platyUei ™ pjatyU towa na zasadzie urz 'płaczący, ci którzy według tematów, spółgf imiesłowu, np. r.ż.

altylli (wers 6) — jak w tematach deki z brakiem przestawki i lahati, laty, laleii\

Óźona; funkcja | podmio-przymiotnika: piaty!tej i

(wen

czowni

Ikczą';

juków)

przestawki i palataliz: cii k wi l\ alty < *alhf% < *olkję itd.

ięłdgWi (jw.) — fc zjawiska fonetyczne

jf

3.    Porównać scs. ft i rosyjskim; wskazać

4.    Objaśnić formy zmiany fonetyczne.

Przykład: uzzrhrz (wers 1) -deki. I; podstawowy

« dj, por. iędati < *g^dali. j ię/r/ę < 'dyjo < "g^d-

parti p

od obocznego lematu pytanie 6.

Jedz, prihdi (wers od tematu suplotywnc podać szereg innych w <i; objaśnić to zja\ można też i objaśnić

Sr Porównać scs. syjskim, wskazać na is

X*d-, por. yodiri oraz iti {czasownik nieregularny); odstawowych; postać ledt rćptczcntujc wokalizację * iżej; w związku z imiesłowami czynnymi przytoczyć >rmę priimilę, występującą w ćwicz. 8, por.;! uwagę 9.

hd-fórni | iśkói b >iiżcj f

imiesłowów biernych

-JE-

1) Imiesłów etanu przeszłego czynny. tzw. drugi. R elementem (Imiesłów -l*mvy. wym. rlowy) tworzy się od tematu inf. przez dodanie przyrostka -/■ wraz r odpowiednia końcówką rodzajową, jak u przymiotnika odmiany rzcczownoj typu twardeRo: t.m. i n. według deki. I, r.i. według deki. III. W języku aca., podobnie jak w pozostałych językach słowiańskich starszego okresu, używana była z reguły forma nominatiwu we wszystkich trzech rodzajach gramatycznych i trzech liczbach, a więc -/»., -la, -lo Std. Stan ten przedstawia następując zestawieniu:

m.    f.    n.

sg. nfsh, snalb    nrsla,    znała    ntslo,    znało

p|. nuli, znali    nesly,    znały    nesla,    znała

du. nrsla, znała    nesli,    znali    nesli,    znali

nart, nract. act. II służyło do tworzenia form złożonych.

przeje wszystkim czasu przcszlciw. tzw. ncrfcctum. fl|>. neslb jeimz 'nioslcm\ nęsh Jesi 'niosłeś' itp.; szczegółowiej o tych formach będzie mowa osobno (zob. § 25). Rzadko imiesłów ten występuje w funkcji określającej jako przydawka na wzór przymiotnika, bądź to w formie rzcczowncj (niezlożoncj), bądź też zaimkowej (złożonej); wyjątkowo pojawia się w funkcji orzecznika. Z języka scs. można by tu przytoczyć itgnih, -la, -lo (ml iegnili), strih, -la, -lo (zsrili), por. poi. przymiotniki zgniły, dojrzały itp.

2) Scs. imiesłowowi na. -/&, -la, -lo odpowiada w języku polskim^ podobnie jak -w rosyjskim, forma czasu przeszłego w 3. ag., por. pol._w<fa/, niosła, niosło, ros. nfs, nrsla. ntslo. W l.ntn. w języku polskim mamy dwa rodzaje: nieśli (r. męskoosobowy) i niosły (r. nicmęaknosobowy), a w języku rosyjskim występuje tylko jedna forma nu wszystkie rodzaje: nesli. Język scs., juk wiadomo, zachowa! wszystkie trzy rodzaje według starego podziału (por. wyżej zestawienie form).

d ^l j^eksi:

Ml.V (l) 0y?bptB-b WG MApOA*l Db’iHAG HA rOpM.U)lł OTB:p'b^'b OyCTA CDOt 0/M66UIC IA TAArOAA. (4) BAÓWeNM nAAMMIJIGH, 'fcKO TM a/TlUUATTł CA.(B) BAAłKĆHH M WAWA^MJHI fipABTiAbl AU, tK2 TM NACblTATT* CA. (t¹*) 0CTA8H AApT> TBOM lOy np'hĄt> OATApeMO, M UlGAt npMAG C!bMH|pM CA C'b BpATOMb TBOHMb HTWM npMUlbAb tipMNCCM AAP*b CBOM.

2. Objaśnić występujące w tekście formy part. praes. act., zwrócić uwagę na zmiany fonetyczne i funkcję składniową.

Przykład:

glagofy (wers 2) — part. praes. act. — N sg. m. od glagolali, głagoty, glagoteli, tein. -je- odmiana part. niezlożona; G sg. m. glagotyiia; formy r.n. jak w r.m.,

ig. glagofyltf, It < tj‘, wkontcJUcic zdaniowym imiesłów dania współrzędnego na zasadzie równociaifoki cza-

4) —• N pi. m., odmiana z łowienia, tak jak w wypadki końcówka -t pierwszej częśjci rzcczowncj imiesłowu cli; podać podstawowe formyf czasownika i inne formy

N pl. In. part. praca. act. odmiany jńiczlożonej; końcówka *i hinkcj a również podmiotowa, jw.; zwrócić tu uwagę na formę w ii*K losie, por. alhali (ahhati), rf/pig || aUig, alłeli || ahłeli objaśn ć bliżej poświadczone zmiany fonetyczne dotyczące ma i funkcja jak u poprzedniego imiesłowu; objaśnić bliżej nypajrt. praes. act. z paralcinymi formami w języku polskim podobieństwa i różnice.

laęt, act. I, ich funkcję i występujące w tydi formach part. pract. act. I, N sg. m., odmiana niezlożona według zasowrjik: uzu/ti, uzdę, mink, temat praes. temat inf. -i-i G sg. m. uztrevti i; podać formy pozostałych rodzajów. Imiesłów pełni funkcję równoważnika zdania rżasowćgo: acirćn (podmiot domyślny: hnn) ... na* ujrzawszy (zobaczywszy wyszedł* lub 'kiedy ujrzał .... Wyszedł*; objaśnić zmianę: s < i — tbzide zamiaąt nzide.

Inne przykłady:

Otwrzzz (wers 2) forrn^ part. podobnie jak wyżej, z tą różnicą, że utworzona spółgłoskowego, por. objaśnienie tego czasownika w ćwicz. 7,

24) — formy podobnie jak wyżej, z |tą różnicą, że dtworzone

uiiecj i¹ nV‘^UMNt'    T    ’ ^r ----°

my part. pract. act. I z paralelnymj formami w języku ro-lukcję fleksji w języku polskim, j

6.    Objaśnić inne óbranc formy z deklinacji i koniugacji.

7.    Objaśnić wybra ie zjaw iska fonetyczne w formach flćksyjnych.

8.    Uwaga o wyraził blaiem (wers 4 i 6): part. pract. pass.¹ N pl. m. 'błogosławieni bliższe objaśnienie mc dia podać w ćwiczeniu

94