SDC11039 (2)

c. Uwagi uzupełniające o imiesłowach

1) Przyrostek part. praes. act. w języku scs. -git- iub -ęft- wywodzi się z ps. postaci -Qtj-, -ętj-, które z kolei trzeba wywieść z wczps. i pie. sufiksu -nt- rozszerzonego o tematyczne -/o-; pierwotnie part. mające temat spółgłoskowy przeszło więc do tematów samogłoskowych. Występująca w paradygmacie samogłoska nosowa -ę powstała z połączenia io-nt- w I, II i V koniug.; warunki do powstania samogłoski przedniej -ę z -/en/- śg -font- były w koniug. III, a do powstania -ę z -in/- w koniug. I IV. Należy tu dodaó, że w imiesłowach u czasowników z III koniug. wprowadzo-    I

no w odmianie samogłoskę -ę- na wzór koniug. I; tylko w N sg. m. i n. zachowało    I

się -ę. W imiesłowach od czasowników IV koniug. natomiast utrzymuje się ę w całej odmianie.

Pochodzenie N sg. m. i n. jest następujące: -y $ -6-nt-s (koniug. I, II, V), I -ę ^ -ie-nt-s ^ i-o-nt-s (koniug. III), -( < -i-nt-s (koniug. IV). Ślad starej koń- I cówki -e według odmiany spółgłoskowej zachował się w N pl. m.; por. nesgite < *ne-rontjż g fnesonties < *nesontes itp. Wszystkie inne formy mają końcówki zgodne I z deklinacją tematów -to- i -fa, por. G sg. nesgSta < *nesontia, D sg. nesgitu < *ne-sontiu itd. (zob. § 23, a).

2) W budowie i odmianie part. praet. act. I zaszły złożone procesy przekształceń . I dawnych ps. i pie. form. Charakterystyczne elementy sufiksalne -ii-, -bl-, -vsi-powstały z dawnego ps. i pie. sufiksu -«r. W epoce ps. zaszły następujące zmiany: a) t w położeniu po i przeszło w y (por. § 32, b, 4); b) u po spółgłosce przeszło w -a-, a -d- po samogłosce o .zymało protetyczny element labialny u; całość uu dała z kolei -c»-: -/łu- J -/łtttł- g ylca-; c) -y- pod wpływem samogłoski przedniej lub -j- (i-) w odnośnych formach przeszło w Zmiany powyższe można zilustrować na wybranych przykładach N i G sg. m. i n. według tematów inf. na spółgłoskę i samogłoskę:

Ń sg. *nes-us g neta; G sg. *nes-us-i-a 3 *nes-uy-i-a > nen-ti-a;

N sg. ynali-us ji *%valt-b % *yvalf-b % ywals; G sg. *yvali-us-i-a ^ *%vali-uy--}-a > *xvali-bi-a % *yvali-bi-a > yval-bi-a\

N sg. *zna-us > * zna-(tur > zna-zt, G sg. *zna-us-f-a > *zna-uy-i-a > *zna--uuy-i-a Ą zna-m-I-a.

Cala odmiana part. praet. act. I polegała na odmianie deki. rzeczowników o tematach -jo- i -ja- (zob. | 23, b). Tylko w N pl. m. i n. zachowała się starsza końcówka -c według dawnej deklinacji spółgłoskowej, por. nessi-e obok neszJ-i, znovb!-e obok znocbi-i.

§ 38. Wzory odmian liczebników

a. Odmiana liczebnika dwa, dwf, oba, obi (tylko dualis) m,    f., n.

N-A dwa, oba    divi, obi

G-L    dwoju, oboju

D-I    dwima, oibima

b. Odmiana liczebnika troje, tri, letyre, lelyri (tylko pluralis)

m.    f., n.

N trbje (trije), óetyre    tri, łelyrt

G    tTbjb (trii), ietyn, ietyn

D    Irbim,    ietynmi

A    tri, letyri

I    trbmi,    ietynmi

L    trb-jn,    ietyrbyi

c. Odmiana liczebnika desę to

sg. N desątb

G desąti, desąte D desąti A desątb I desątbjg (-ijg) L desąte, desąti

pl. N desąte, desąti G desątb D desątbmb A desąti I desąty L desątbyb

du. N-A desąti, desąti G-L desątu I)-I dtsątbma

§ 39. Wzory odmian czasowników (koniugacje)

a. Koniugacja I vesti, vedq, vedeii

		praes.	imper.	imperf.		aor.
		V	/ell		asygm.	sygm. I	sygm. II
1.	sg-	vedq		zediayb	vedb	vist	tedoy*
2.		redeii	vedi	redfale	vede	tede	tede
3.		vedetb	tedi	iedenie	vede	tede	tede
1.	pl.	redemb	teditm	zedeayomb	vedomi	vlsoms	tedoynmt
2.		vedete	redite	tediaiete	vedete	zisle	redoste
3.		tedąti		uedłayi	tedą	tisą	tedoią
1.	du.	vedeve	tedhi	tediayoti	vedovł	tłsotł	tedoyotł
2.		vedeta	vedlla	vedeaśeta	tedeta	vista	tedosta
3.		vedete		vedłaiete	tedete	vłste	tedoste

part. praes. act. redy, gen. tedęśta part. praes. pass. vedom»

part. praet. part. praet. part. praet. inf. tesli, sup. tesli act. I vedb

act. II teli < *vedlb

pass. vedetn