0000010 2

22 Leki anksjolityczne (anksjolityki) i zaburzenia lękowe

Zasady postępowania leczniczego w różnych formach lęku

Należy jeszcze raz podkreślić, że w leczeniu zaburzeń lękowych należy w pierwszej kolejności dążyć do identyfikacji źródeł lęku i usunięcia jego przyczyny. Postępowanie wyłącznie objawowe, tzn. ograniczenie się do stosowania leków łagodzących objawy lęku, często przynosi więcej szkód niż pożytku.

W leczeniu zaburzeń lękowych o przyczynach nerwicowych (w lęku psychogennym) — podstawowe znaczenie przypada ukierunkowanej psychoterapii, a leki anksjolityczne odgrywają rolę pomocniczą (dotyczy to zwłaszcza lęku uogólnionego). W terapii lęku występującego epizodycznie (napadowo) — może okazać się niezbędne leczenie farmakologiczne.

Anksjolityki benzodiazepinowe często przynoszą jedynie efekt doraźny i nie zapobiegają napadom lęku. Coraz więcej danych wskazuje, że u części chorych bardziej skuteczne są leki przeciwdepresyjne stosowane przez dłuższy okres (kilka miesięcy), takie jak imipramina, klomipramina, a również selektywne inhibitor)' wychwytu serotoniny.

W terapii lęku występującego w przebiegu uzależnień (przejaw zespołów abstynencyjnych, rzadziej — zatrucia), główny kierunek działania,' to pomoc w uwolnieniu się od przyjmowania substancji uzależniającej. Lekom anksjolitycz-nym przypada tu drugorzędne znaczenie. Stosowanie tych leków należy ograniczyć do sytuacji niezbędnych i podawać krótko, ze względu na możliwość uzależnienia (dotyczy to wszystkich pochodnych benzodiazepiny, meprobamatu, klo-metiazolu).

W leczeniu lęku będącego przejawem chorób somatycznych należy przede wszystkim leczyć te schorzenia. Lekom anksjolitycznym przypada znaczenie pomocnicze (działanie objawowe), niekiedy są jednak niezbędne.

Leki anksjolityczne (anksjolityki)

Jest to grupa leków psychotropowych, których wspólną cechą jest działanie przeciwlękowe, tzn. redukujące lub znoszące przejawy lęku, zarówno psychiczne, jak również behawioralne i somatyczne (por. tabela 2.6). Mechanizm działania leków anksjolitycznych jest złożony, wiązany głównie z wpływem na przekaźnictwo gabaergiczne i układ NMDA.

Anksjolityki są gmpą niejednorodną pod względem budowy chemicznej; można tu wyodrębnić:

•    Pochodne benzodiazepiny, do których należy większość starych i nowych leków anksjolitycznych.

•    Pochodne azaspironu, stanowiące nową grupę leków anksjolitycznych, do których należy buspiron.

•    Pochodne propandiolu (np. meprobamat, tybamat).

•    Pochodne dwufenylometanu (np. hydroksyzyna).

Tabela 2.6. Leki stosowane w terapii zaburzeń lękowych

•    Leki anksjolityczne (anksjolityki)

—    benzodiazepinowe

—    o innej budowie

•    Leki neuroleptyczne (w małych i średnich dawkach)

•    Leki przeciwdepresyjne (w terapii lęku epizodycznego, napadowego)

•    Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne

•    Leki ziołowe o działaniu sedatywnym