10B (2)

zbawiony, jednym z najlwrdzicj drastycznych Jest orzec zenie solymi florenckiego: „Nikt nic może być /bawiony, choćby jego jałmużny były wielkie i choćby przelał krew za Chrystusa, jeśli nie pozowanie w łonie Kościoła katolickiego i w jedności z nim". W tekście orze czenia stwierdzono, że ani poganie, ani Żydzi, ani heretycy i schizmatycy nic mogą być dziedzicami życia wiecznego, lecz. pójdą „w ogień w■icczny. przygotowany diablo i jego aniołom” (Mc 25,41). Straszliwa jest ta odwaga wyrokowania o wiecznym losie całych s|x>-lecznofci ludzkich! Toinnic przeraża.

Na tym ile Judasz tym bardziej nie ma co liczyć na względy..

Absolutnie. I rak wyrastaliśmy w duchu niechęci i duchowej agresji podsycanej przez sam Kościół.

Jakie znaczenie ma Ewangelia Judasza dla chrześcijaństwa? Czy jest tylko kolejnym apokryfem, na który można machnąć ręką i włożyć między bajki?

Myślę raczej, że to niepowtarzalne w yzwanie powinno skłonić nas do głębszego odczytywania mądrości kanonicznych Kwangclii. a w tym także tajemnicy Judasza i losu wszystkich innych „synów jicórek! j zatracenia". Jak 'kłonić chrześcijan, żeby, mając Ewangelie kanoniczne przed oczyma, życzliwiej spojrzeli tak że na Judasza?

Pogłębiajmy nasze rozumienie zbawienia Jaki jest nasz Bóg? Gzy naprawdę jest miłością. Bogiem nic tylko sprawiedliwym, ale tów nież. dobrem i miłosiernym? (Izy Jego miłość jest całkow icie bezradna wobec daru wolności?

Nigdy nic przeczyłem, że istnieje rzeczywista nwilhtotiuttratrnia - zatracenia, które Jezus nuży wał Gehenną i przed nim ostrzegał Tradycyjna doktryna uw ieczniła pojęcie kary. W rzeczywistości kara godna Boga to kata naprawcza i terapeutyczna. Sugeruje to tn.in. samo pojęcie Mm)s w przypowieści

0    Sądzie Ostatecznym t\lt 25.46), słowo przejęte z sadownictwa (okrzesywanie, czyli przycinanie dzikich pędów roślin owocowych, winorośli lub migdałów, aby nic zdziczały). Kata. która do niczego nic prowadzi

1    wyczerpuje się w negatyw ności samej od-

—--- iimiiWWi^IWBWIii i mu i l mm

cic kury naprawczej <gr. Mlasis) I »|>owicd/.i.i-loslę za karą odwetową, kutą odpłaty (gr. fi-moria). Tymczasem we wczesnych pismach Ojców Kościoła jest często mowa o karze leczniczej, terapeutycznej. Warto przypomnieć fakt godny uwagi ze w zględu na bliskość czasową w stosunku do powstania Kwangclii Judasza. Otóż Klemens Aleksandryjski zwany chrześcijańskim gnostykicm Izm, ok. 212) pisał w swoich ..Kobiercach" (VI 1.102,5): „Bóg nic karze w sensie odpłaty Inie mści się) - pomsta bowiem jest oddaniem ziego- ow szem, karze ku pożytkowi karanych, zarówno k ii wspólnemu, jak Indywidualnemu". To rozumienie kary „godnej Boga' stopniowo zanikło w Kościele, zostało wypchnięte ze świadomości, nadając zgoła inny kierunek rozwojowi chrześcijańskiej nauki o sprawach ostatecznych.

Judasz jest przedstawiany wręcz jako straszak. Są teo-ne. że wcale nie istniał tylko zostat wymyślony Jcu przestrodze*..

Trudno zweryfikować tego rodzaju teorie. Zabieg czysto pedagogiczny wydaje mi się mało prawdopodobny. Istnieje w Kościele obawa, że łaskawsze słowo o Judaszu może być zachętą do grzeszenia („Holuj dusza, piekła nie ma!"). Więc niech lepiej zostanie taki czarny typ, mroczny symbol zdrady. Warto jednak uprzytomnić sobie, że w rzeczywistości Judasz odegrał dosyć drugorzędną rolę, w skazując miejsce nocnego przebywania Jezusa wraz. z uczniami w ogrodzie Getsemani. Znając Jego twarz, zainteresowani sami mogli to wyśledzić. Szpiegów nigdzie nic brakuje.

Czy obok tekstów ..piekielnych" są w Nowym Testamencie również wypowiedzi dające nadzieję na ocalenie wszystkich?

Kościół skupił się w swoim nauczaniu na tych fragmentach u Biblii, które mów lą o „nie gasnącym ogniu", o „męce wiecznej" i „wiecznej zgubie", .i zapomniał ocałym szeregu tekstów dających nadzieję. ('./.y wystarczająco zrozumieliśmy sens słowa „wieczny” w odniesieniu do Gehenny, o której mów ił Jezus? Wiadomo, że samo pojęcie pieklą (infrrtwm) w sensie w ieczności karv pojaw ilu się później.

Boga jeść inna niż nauka gjn< wtyków. Judasz nic zostanie za swójczyn pochwalony. Ałcpytajmy: c/.y Jezus nic przebaczył swojemu uczniowi tak. jak to uczynił wobec skruszonego lotta na krzyżu? Rehabilitacja mogjaby przynajmniej polegać na tym. żeby nic posługiwać się beztrosko judaszem jako symbolem wszystkiego, co najgorsze. Osłońmy tę tragiczny postać większym miłosierdziem!

Już Dante umieścił go .w sercu piekła'.

No w kinie, do takich stereotypów prowadziła nas również wielka literatura. I nas, w sztuce 1 lubcrca Rostworowskiego, Judasz miał sklepik i podkrada! ze wspólnej sakiewki. Po prostu chciwy Żyd. Trzeba mieć odw agę spoj-rzeć inac/cj.

Ale teologowie uczy. że do ostatnie) chwili życia można się nawrócić.

Teologowie poothlziclali przymioty Boga. twierdząc, że Jego miłosierdzie trwa tylko do śmierci, kiedy ro /apada ostateczna decyzja, a do głosu dochodzi Boska sprawiedliwość. W chrześcijańskim nurcie nadziel na zbawienie wszystkich śmierć nic jest ostateczną grani.. .1 Pod    ic życia trwają nadal

dzieje człowieka z Bogiem i możliwe jest nawrócenie. W tej perspektywie także wizja Sądu Ostatecznego jest inna, bardziej wewnętrzna. Jakże odmienna od tej. którą często tak drastycznie ukazywano w malarstwie Ikonograficznym.

Mówi się ni.m. o wadze, na którą anioł kładzie ludzkie grzechy.

Przecież to są tylko ludzkie wyobrażenia! Nw Jan Apostoł uczy. że „Bóg jest światłością <1 J 1,5). l a światłość nas ogarnie. Człowiek osądzi sam siebie, gdy Boża praw da na wskroś go przeniknie.

Ksiądz od łat głosi tezą. że piekto me jest wieczne, ze wszyscy bądziomy zbawieni Z ambony raczej tego nie usłyszymy.

Są duchów ni. którzy pry u utnie piszą mi w listach. że się ze mną zgadzają, choć nic odważą się tego wy|>owladać publicznie, bo to może utrudnić Im życie, /nam przypadki, gdy wysoki rangą duchowny potrafił powic-c-zcnlu narodów-" (22.2)? Powiedziano także, że tam „nic już, nie będzie obłożone klątwą" (22.3). Co robimy ze wstrząsającym proroctwem Apokalips- o Tym, który „przychodzi w raz z obłokami, i ujrzy Go wszelkie oko, i ci, krórzy Go przebili. I opłakiwać Go będą wszystkie plemiona ziemi'" (Ap 1,7)?'Id przecież zapowiedz, powszechnej skruchy i żalu z powodu dramatu ukrzyżowania Niewinnego. Jak pojmujemy dziękczynną plc<ń „w szelkiego stworzenia, które jest w niebie, i pod ziemią, i na morzu" (Ap 5,13)?

Przypisuje mi się. że neguję samo istnienie piekła i głoszę, że „piekło jest puste". W takim ujęciu pojmuje się piekło jako miejsce, a tu przecież przede wszystkim Hun infcrnal-ny, stan negacji czy buntu, wyrosły w samym wnętrzu istoty stworzonej. Przeciwstawiam się jedynie doktry nie wiecznego piekła w dualistycznej eschatologii, nauki o ostatecznych losach świata, wraz. z jej wizją rozdartego na zawsze stworzenia Bożego.

W moim rozumieniu w ieczne piekło byłoby Straszliwą jmrażką Boga jako Stwórcy. Pedagoga. I okurza i Zbawiciela. To byłoby również. swoiste piekło dla Niego samego. Nic wierzę w to. że ludzie zbawieni mogliby cieszyć się pełnią szczęścia, wiedząc, że ktoś z Ich najbliższych lub znajomych skazany jest na wieczne męczarnie. Bug musiałby dokonać swoistej „lobotomii", czyli operacji usunięcia z pamięci zbawionych w-s/clkicgo wspomnieniu o tych,Z który mi łączyło ich tak wiele w życiu ziemskim.

Kwnngella Judaszu nic jest dla mnie zaskoczeniem ani zgorszeniem. Nie |Kxlważa mojego zaufania do Kwangclii kanonicznych, ich nieprzemijającej mądrości i piękna. Chrześcijaństwo kryje w sobie wielki (twórczy potencjał nadziei, którą trzeba odkrywać wciąż, na nowo. Nic bójmy się tego trudu! DF

KS. PflOf.WACŁAW HRYNIEWICZ jest kierownikiem K,i tedry Teologii Pruwołtowne; Instytutu Ekumenicznego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawta II (w latach 1997-2005 byt dyrektorem tegoż Instytutu). Ostatnio opublikował,Bóg wszystkim we wszyst kich. Ku eschatologiibezdualizmu- yerblnum, Warw wa 2005.

10