12858 PB170084

8

a

Narzędzi* w radiologii

Ryt. 3.2a Un.uzyiueme morgu jest niezwykle rtoront. Struł, tury kostne czaszki również

b Dzięki subtrakcji - „usunięciu" obrazu bez kontrastu od aU razu po kontraście - struktury kostne, zwłaszcza ixidm,_w. czaszki, znikają: uwidocznienie struktur naczyniowych nie się poprawia.

| Cyfrowa angtoęrwfUMłbtrakcyJna (DSA)

Wc fluonnikopii <np. pasaż jelita cienkiego lub podczas zabiegów naczyniowych) wykorzystywane są systemy wzmacniania obrazu. Powłoka lutninc&ccncyjnn, pokrywająca dużą katodę, pochłania promieniowanie rentgenowskie. Wyemitowane światło uwalnia elektrony w materiale katody. Elektrony te są ogniskowane przez soczewki elektroniczne i uderzają w niewielki ekran, służący jako anoda. Wszystko to dzieje się wewnątrz dużej, pustej tuby. Pow stający w wyniku tego bardzo jasny obraz jest zapisywany za pomocą zewnętrznej kamery telewizyjnej i prezentowany na monitorze.

Inne detektory cyfrowe są wykorzystywane w tomografii komputerowej (zob. str. 9) i są wypróbowywanc w radiologii klasycznej. Powstający sygnał jest zawsze cyfrowy, co pozwala na jego obróbkę, archiwizację oraz przesyłanie obrazów / łatwością nieosiągalną w systemach analogowych-

Techniki ekspozycji

Radiologia klasyczna: Klasyczne zdjęcie rentgenowskie przedstawia na jednej płaszczyźnie rzut wszystkich struktur. przez które przeszło promieniowanie. Na przykład nie można z góry założyć, że guzek widoczny w polu płucnym znajduje się w samym płucu, w obrębie przedniej fub tylnej ściany klatki piersiowej czy nawet na powiozchni skóry. jako że wszystkie te struktury nakładają się na siebie. Pomocne mogą się fu okazać: badanie kliniczne, odrobina myślenia, zdjęcie boczne. Huoroskopia lub tomografia klasyczna albo komputerowa.

W radiologu klasycznej zmniejszenie stopnia przezroczystości lub oeA (np. guz} śą jasne, zwiększenie • stopnia przezroczystości (np powietrze w jelitach) jest ciemne.

tomografic/ną. W celu wyselekcjonowania innych pbe. czy/n należy przemieścić oś obrotu brzusznie lub grzbian wo. Tomografia klasyczna jest sztuką piękną. Jęcz zanticnp cą. Dobrze wyposażone zakłady nadal z niej korzystająca* wykonywaniu pojedynczych, głównie kostnych, badań, j

Huoroskopia. Funkcja i morfologia np. organów nująjdj św nikł jest badana w czasie rzeczywistym za pomocą Am oroskopii z systemami powiększania obra/u w unia liczbie procedur diagnostycznych i zabiegowych. Niśim tlenia określonych rejonów, projekcje i wyniki są następ*! uzyskiwane oddzielnie, ale często za pomocą tych samych systemów. Obra/y z ekspozycji można natychmiast oglądać na monitorze.

Badania kontrastowe

Aby przyjrzeć się bliżej układowi trawiennemu, należy wypełnić go roztworem jodowego środka cieniującego lub /*-. wicsiną barytową. Jod i bar mają wysokie liczby aonati dlatego doskonałe pochłaniają promienie rentgenowskie im bardzo dobrze widoczne na zdjęci u Zawiesiny barytowe moją też. być przygotowane i podane, aby dokładnie wyściełać wewnętrzne ściany jelita wypełnionego powietrzem lub płjncaj (na przykład wlew z użyciem podwójnego kontrastu).

W przypadku układu naczyniowego, aby na przykładnym konać zabieg balonikowania tętnic, wstrzykuje się do na-., czyn roztwór jodowego środka cieniującego. W angiopM fii wykorzystuje się subcrakcję w celu popraw ienia otaBH nac/yó: obrazy przed podaniem kontrastu są odejmowane, od obrazów po jego podaniu. W wyniku tego zdjęcia po-] kazują jedynie drzewo naczyniowe, bez tła innych stiukat) anatomicznych. Jest to szczególnie pomocne przy badam] brzucha i podstawy czaszki (ryc. 3.2).

tomografia klasyczna: W tomografii klasycznej /obrazowany jeaf jedynie pojedynczy przekrój dała (ap. stawu biodrowego), podczas gdy pozostałe są zamazane z powodu ruchu. Podczas ekspozycji lampa rentgenowska i detektor poru-sayą się w rant kierunkach. prostopadle do płaszczyzny obrazowania. Łączy je stalowe ranię obracające się wokół ruchomej B Modnie g§ osi wyznacza wamiwę ciała, która jcat zobrazowana aieruebomo - płaszczyznę

Przetwarzanie obrazu

Nie dajmy się zwieść temu, że proces chemiczny tradycjM nego wywoływania zdjęć lub obróbka zdjęć cyfrowych J niemal banalne. Ich wpływ na jakość obrazu oraz dawkę db pacjenta może być ogromny. Wykrywanie i korygowi^M jakichkolwiek błędów popełnianych przez te systemy M częstą i ekscytującą rozrywką doświadczonych radiologii

| Rekonstrukcje 30

n
IJi	atm

Ryc. 3.3 Ta pefru, trójwymiarowa rekonstrukcja głowy dziecka {Ostała wykonana na specjalne zamówiome chirurgów plastycznych. Potrzebowali oni dokładnej dokumentacji przed zabiegiem korekcji wrodzonej malformacjl kostnej. W lewej czgdci ryciny widoczna |est głowa z okrywającymi ja tkankami miękkimi, a także problem, który niepokoił rodziców pacjenta. Co o tym sadzisz?

l»Motoz> psoą AMoąpojsod wan Awaprpop alnd&sAM

3.2 Tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa (TK) jest obecnie silą napędową radiologii. Najnowsze odkrycia technologiczne pozwalają na tworzenie niezwykle szybkich Skanów objętości, które mogą shiźyć geneross-aniu dwuwymiarowych przekrojów wc wszystkich możliwych pluszczyznaeh czy zaawansowanych. trójwymiarowych rekonstrukcji (ryc. 3.31. Jednakże dawka promieniowania pozostaje wysoka i wykonanie każdego TK nadal wymaga bardzo ścisłych wskazań.

Zasada działania

W tomografii komputerowej lampa rentgenowska krąży wokół osi długiej ciała pacjenta. Wiązka promieniowania przechodzi przez pacjenta i trafia na poruszający się pierścień detektorów. Sygnał wytwarzany przez detektory jest rejestro-srany w sposób ciągły, jest przetwarzany do postaci cyfrowej i analizowany z uwzględnieniem kąta padania promieniowania (ryc. 3 4). Uzyskany zbiór danych może być następnie przetworzony na obrazy wyjściowe. Wc współczesnych systemach TK lumpa obraca się w sposób Ciągły, równocześnie | przesuwaniem się pacjenta przez otaczającą go ganiry, co pozwała n,i uzyskanie nie pojedynczych przekrojów, ale spiralnego skaningu objętości dużych obszarów ciała.

Tab. 3.1 Współczynnik osłabienia różnych struktur data
| Struktura	Jednostki Hounsfiełda (j.H.) |
Kości	1000 do 2000
Zakrzep	60 do 100
Wątroba	50 do 70
Śledziona	40 do 50
Nerki	25 do 45
Istota biała mózgowia	20 do 35
Istota szara mózgowia	35 do 45
Woda	-5 do 5
Tłuszcz	-100 do-25
Płuca	-1000 do-400

| Zasada działania tomografii komputerowej

Ryc 3.4* lampa rentgenowska krąży wciąż wokół osi długiej dała pacjenta. Obracające aę zakrzywiona pole detektorów naprzeciwko lampy rejestruje wiązkę osłabioną po pntflóu przez cało pacjenta. Po uwzględnienia pozycji lampy w każdym momencie pomiaru, odczytane wartości są zbierane przez system i przetwarzane, aby uzyskać obraz, b Nowoczesny skaner objętościowy TK (G£ Medical Systems)