W procesie wychowania zachodzi swoista interakcja. Wychowawca przekazuje wzory, normy i wartości, Muiając się. aby wychów a nck jc /nnkccplownl. Wychowanek aktywnie dokonuje wyboru 1 akceptuje eręść wpływów, na podstawie których wytworzy sobie System .Wartości i norm moralnych- Porostu tą częW odrzuci.
Cechy szczególne Specyficzne cechy klasy szkolnej w stosunku do innych małych grup można ująć następująco:
1. Przynależność do zespołu jest przymus.* wa. Główne cele działania zespołu są określane z zewnątrz i jego kierownicy, tj. nauczyciele, są również przynależni z zewnątrz. Do przymusu tego jednostka musi siy przystosowali lub polubić, ale nie może go zmienić.
2. Wspólne działaniu i sposńh postępowaniu zespołu są w znacznym stopniu okurzone przez strukturę organizmów nad rzędnych — szkolę, mień oświaty. Społecznic przyjęte reguły wyznaczające rytm życia szkoły óp.
.'. Szkota zwykłe nic narzuca zespołowi kla-sowemu jakiejś specjalnej struktury, a jeśli narzuca ją. to w konkretnych celach i na krótko; struktura zespołu może w znacznym stopniu tworzyć się spontanicznie.
•I. Szkoła jest zainteresowana przestrzeganiem norm istotnych z punktu widzenia dalekosiężnych celów- wychowania i ważnych dla utrzymania porządku w szkole. W wielu innych dziedzinach istotnych dia uczniów, ale mato ważnych dla szkoły normy powstają w zespole spontanicznie. 5. Klasowy zespól uczniowski może być traktowany jako duży (za mały uważa się zwykle grupę o liczebności 6-12 osób). Stąd pojawiają się w klasie tendencje do tworzenia podgrup. W związku z tym spotykamy się czasami z opisami, że reguły rządzące życiem małych grup odnoszą ślę raczej tło podgrup w klasie niż do całego zespołu.
Pierw^/ą I podstawową grupą społeczną jest dla człowieka rodzina. Rodzina wychowuje przez codzienne życic, klimat uczuciowy. stosunki między rodzicami a dziećmi Przełomowy moment w życiu każdego dziecka to znalezienie się w grupie pned szkolnej. Uświadamia sobie, że jest jednym z wielu, musi nauczyć się współistnieć / rówieśnikami. Interakcje dziecku z innymi dziećmi i z wychowawczynią są źródłem zarówno pozytywnych jak i negatywnych emocji. W młodszym wieku szkolnym dzieci coraz bardziej liczą Się z opinią grupy i zależy im. aby do jakiejś należeć.
W okresie dorastaniu rozwija się potrzeba przebywania w grupie rówieśniczej. Au-torytet dorosłych zimiiejniMi sic. natomiast rośnie krytycyzm dziecku. Następuje również brak poczucia bc/pit-czrństwa. co powoduje chęć znalezienia się w grapie rńaio-iaKzcj. Nieformalna grupa nierzadko staje nę konkurencją dla rodziny. Normy tam panujące bywają przeciwstawne oonaoa uznawanym w rodzinie. W tym wieku narasta potrzeba bezpieczeństwa i akceptacji W okresie dorastania młodzież nu w kle problemów i kłopotów z dotounnen swego postępowania do ncwydi zadań, w acjl i ról społecznych, które mogą niekiedy wydawać się dorosłym błahe. S^d biorą uę
najczęściej trudności wychowawcze, niepożądane formy zachowania, które traso* mają postać przejściową, czasem roś utrzymują się przez czas dłuższy i świadczą 0 nieprzystosowaniu społecznym.
Można przyjąć, że okres dorastunia kończy się pomyślnie, gdy człowiek osiąga pod* stawowe elementy dojrzałości społecznej: dojrzałość emocjonalną, zdolność do uczuć wyższych, ukształtowaną wolę i zdolność do samokontroli, umiejętność nawiązywaniu kontaktów i działania społecznego.
Każdy nauczyciel potrafiący wnikliwie obserwować uczniów i wyciągać wnioski ze swych obserwacji może zauważyć trudności w kontaktach interpersonalnych w klasie.