1703 art301

— li!) —

znamionuje się. <loskonaleuiein sztuki mierzenia i ważenia.

L’ierwszy pomysł urządzenia wagi, na której-l»y można zważyć ziemie —zawdzięczamy dolinowi Michel, członkowi towarzystwa królewskiego w Londyuie i rektorowi w Toruliill, w hrabstwie Yorku. 'V r. 1709 obmyśli on przyrząd, zwany jruyą skręcenia, który następnie oddal ważne usługi w różnych badaniach fizycznych. Mir.bel zrozumiał, że jego waga skręcenia posłużyć może do celu, który nas tu zajmuje, i wybudował nawet odpowiedni aparat; nie mając wszakże czasu do przeprowadzenia tych prac, a przewidując bliski swój zgon, który nastąpił 1793 r., zapisał cały materyal Wołłastonowi, profesorowi w Cambridge, ten zaś ofiarował goCavendishowi, ,,uaj-uczeńszeinii z bogatych i najbogatszemu z uczonych/- który zadanie to nakoiree szczęśliwie przeprowadził. W ogóle w sprawie ważenia ziemi Anglii przypada główna zasługa, podobnie jak niegdyś Francy i w kwestyi jój postaci.

Zasadą wagi Catetulisha jest znowu tenże sam prosty przyrząd fizyczny, do którego tylokrotnie odwoływać się nam należało i przy oznaczeniu postaci ziemi, „cężarok na sznurku,*¹ wahadło. Wiemy już, że przyczyna ruchu wahadłowego jest przyciąganie ziemi, i gdyby przyciąganie to było większem, szybkość wahań danego wahadła również wzrosnąćby musiała. Ruchy tegoż sądnego wahadła byłyby wolniejszemi na księżycu