1703 art
301

— 9 —

fauesa, ale jest doskonale okrągłą, jak to uczeni rozumieją."

Jak to uczeni rozumieją! Przed trzystu tedy jeszcze laty uczeni tylko pojmowali kulistą postać ziemi, ogól z tą myślą jeszcze się nie oswoił. Ale w owyniFwłaśnie czasie zajść musiał przewrót pojęć i jawniej sz 3 rozumienie kształtu ziemi rozpowszechni się zapewne w szesnastem stuleciu; wtedy to przedstawił się dowód jeteli nio najpewniejszy, to niezawodnie najwymowniejszy i najdostępniejszy. Rył to bowiem wiek wielki dla rozwoju ziemioznawstwa, pamiętny okres odkryć geograficznych. Dziś jeszcze, gdy morza i lądy żadnój już dla nas nie kryją tajemnicy, a piśmiennictwo podróżnicze tak się rozrosło; że arcydzieła jego tylko uwagę na siebie zwrócić mogą, dziś jeśzcze niepodobna bez najżywszego za ■ jęcia i bez istotnego wzruszenia czytać opisów tych śmiałych wędrowców, co śród niepojętych dziś zawad i trudów piórwsi ziemię dokoła opły-nęli i zuchwale rzucali się w obszary nieznane i tajemnicze jak grób, bo jak z za grobu nikt jeszcze stamtąd wieści nie przyniósł. Opisy tych wypraw rozbiegały się szybko, z ciekawością słuchano opowiadań o dziwnych krajach, ze zdumieniem dowiadywauo się o antypodach naszych, a sprawa kulistości ziemi stanowczo wygraną została.