20681 WP 1410092

Badanie podmiotowe i przedmiotowe

dzielmy w drogach oddechowych. Ich intensywność może się zmniejszyć po kaszlu i odkrztuszeniu wydzielmy. Rzężenia grubobaókowe występują przeważnie w przypadku rozstrzeni oskrzeli czy POChP.

o Objaw Hammana

Jest to śródpicrsiowy chrzęst albo skrzypienie towarzyszące odmie śródpiersiowej. Bardzo przypomina trzeszczenia, które pojawiają się synchronicznie z uderzeniami serca, a nie z oddechem. Najlepiej słyszalne są podczas ułożenia chorego na lewym boku.

0 Furczenia

Furczenia to dźwięki ciągłe trwające >0,25 s, ale o nidrim, chrapliwym tonie i częstotliwości ok. 200 Hz. r.yacami przypominają świsty. Towarzyszą POChP i ostremu zapaleniu oskrzeli

1 świadczą o obturacji dużych oskrzeli przez wydzielinę.

0 Świsty

świsty to dźwięki ciągle trwające >0,25 s, o wysokiej częstotliwości (ok. 400 Hz), świsty mogą być zlokalizowane (przeważnie wdechowe) i rozsiane (słyszalne na wydechu). Powstają podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe.

Głośny świst w następstwie zwężenia zlokalizowanego poza klatką piersiową (stridor) słyszalny jest przeważnie w czasie wdechu. Występuje w nowotworowym zwężeniu krtani, tchawicy, w dysfunkcji strun głosowych lub obturacji tchawicy w odcinku poza klatką piersiową. Zlokalizowany świst może być objawem zwężenia dróg oddechowych w obrębie klatki piersiowej (np. w zwężeniu dużego oskrzela spowodowanym przez zmiany nowotworowe, gruźlicze lub ciało obce). W tym przypadku początkowo świst jest słyszalny na wydechu, później ma charakter wdechowo-wy-dechowy.

Liczne rozsiane świsty wydechowe są objawem rozlanego zwężenia dróg oddechowych. Pojawiają się najczęściej w astmie oskrzelowej, mogą też towarzyszyć POChP, nawracającym aspiracjom treści pokarmowej, rzadziej przewlekłej niewydolności serca, zatorowości płucnej, zespołowi Churga-Strauss, alergicznej postaci aspergilozy oskrzelowej lub zapaleniu oskrzelików, a nawet obrzękowi płuc, nowotworowemu zapaleniu naczyń chłonnych

1 mukowiscydozie.

0 Szmer tarcia opłucnej

Szmer tarcia powstaje podczas ocierania się zmienionych zapalnie opłucnych w czasie oddychania. Tarcie może być ciągłe lub przerywane. Szmer tarcia jest na ogół słyszalny na ograniczonym obszarze klatki piersiowej, i to zarówno w fazie wdechowej, jak i wydechowej. Tarcie słychać na ogół w czasie kaszlu, nie słychać natomiast po wstrzymaniu oddechu. Szmer ten występuje w zapaleniu opłucnej i czasami w niewielkiej odmie opłucnowej.

• Przewodzenie głosu

Dźwięki wywołane przez głos rozchodzą się promieniście przez oskrzela i płuca i są dość dobrze słyszalne przez stetoskop. Najlepiej słychać je nad tchawicą i dużymi oskrzelami, gorzej w liniach pachowych. Trudno jednak rozróżnić

1 zrozumieć poszczególne wypowiadane słowa, a szept jest praktycznie niesłyszalny. Niemniej wypowiadana samogłoska „e" brzmi przez stetoskop jak „e”.

BRONCHOFONIAI PRZEWODZENIE SZEPTU Bronchofonia oznacza sytuację, gdy dźwięki wywołane głosem są czystsze i głośniejsze, chociaż nadal nie można rozumieć znaczenia słów. Bronchofonia występuje w tych

samych sytuacjach klinicznych co szmer oskrzelowy, tzn. nad miejscami nacieku w płucach przy zachowanych drożnych oskrzelach.

Przewodzenie szeptu przez klatkę piersiową oznacza sytuację, gdy po przyłożeniu stetoskopu do klatki piersiowej słyszymy i rozróżniamy wypowiedziane szeptem słowo. Ten objaw ma podobne znaczenie jak bronchofonia i pojawia się w podobnych okolicznościach.

Egofonia oznacza sytuację, gdy wypowiadana przez chorego samogłoska „c” brzmi jak „a”. Zjawisko to występuje w podobnych sytuacjach jak bronchofonia i w przypadku gromadzenia się płynu w jamach opłucnowych.

o Szmery przeniesione ze ściany klatki piersiowej U osób z rozedmą podskórną w czasie przyciskania słuchawki fonendoskopu w miejscu nagromadzenia powietrza w tkance podskórnej czasami powstają trzeszczenia. Także w czasie osłuchiwania klatki piersiowej w miejscu bujnego owłosienia skóry można odnieść wrażenie obecności trzeszczeń wdechowych.

POZAPŁUCNE OBJAWY CHORÓB PŁUC

PALCE PAŁECZKOWATE

Palce pałeczkowate charakteryzuje poszerzenie dystalnych paliczków dłoni i stóp. Patogeneza me jest dokładnie poznana. Przypuszcza się, że uczestniczy w niej proliferacja tkanki łącznej między paznokciem a kością z wtórnym zgrubieniem części miękkich paliczka końcowego oraz poszerzenie naczyń i tworzenie połączeń tętniczo-żylnych. U chorego z palcami pałeczkowatymi kąt łożyska paznokciowego (hiponychialny) zwiększa się na ogół >180 stopni Zwiększa się taicie wymiar przednio-tylny palca na wysokości łożyska paznokcia w porównaniu z wymiarem przednio-tylnym stawu międzypaliczkowego dalszego. Paznokcie są zaokrąglone w wymiarze poprzecznym i podłużnym, łożysko paznokciowe jest gąbczaste, a dystalny paliczek staje się duży i bulwowaty.

Przyczynami palców pałeczkowatych są przewlekłe choroby układu oddechowego, krążenia, układu pokarmowego i wrodzone nieprawidłowości (tab. 7). Interesujące, że palce pałeczkowate nie występują w POChP, a zatem pojawienie się tego objawu u chorego na POChP nakazuje pilne poszukiwanie innej przyczyny (np. raka płuca, w przebiegu którego palce pałeczkowate obserwuje się najczęściej).

ZMIANYSKÓRNE

Zmiany skórne mogą towarzyszyć wielu chorobom płuc, a niekiedy nawet wyprzedzać manifestację radiologiczną. Wnikliwa obserwacja i prawidłowa interpretacja umożliwia prawidłowe rozpoznanie choroby płuc Zmiany skórne współistniejące ze zmianami w płucach zestawiono w tabeli 8.

• Sinica

Sinica oznacza niebieskawe zabarwienie śluzówek oraz skóry. Najczęściej sinicę przed chorym zauważają jego bliscy. Sinica jest najwyraźniejsza na wargach, łożu paznokciowym, skórze czubka nosa, błonie śluzowej jamy ustnej, płatku ucha. Objaw ten należy odróżnić od czerwonawego zabarwienia skóry w czerwienicy prawdziwej.

Nasilenie zmian siniczych zależy nie tylko od ilości hemoglobiny oddenowanej i miejscowego unaczynienia, ale także od grubości skóry i zawartości pigmentu. Bezpośrednim powodem sinicy jest zwiększenie zawartości we krwi