22839 str55

286. Frajfmeni tkaniny jedwabne] z herbami Kastylii i Lconu z pelisy Fernando de la Cer da, 2. poi. XIII w.

W zakresie tkactwa Hiszpania posiadała w okresie średniowiecza oparty na rzymskich tradycjach przemysł sukienniczy, rozwinięty szczególnie po inwazji arabskiej. Sukicnnictwo hiszpańskie czerpało z własnej bazy surowcowej, mając duże ilości wełny pochodzącej z hodowli licznych stad rasowych owiec. Przemyst tekstylny Katalonii nie mógł przerobić posiadanej w kraju wełny, lak że wysyłano obok gotowego sukna duże ilości surowej wełny do Egiptu, Konstantynopola i Afryki południowej. W końcu XIV w. wprowadzona do Kastylii hodowla owiec merynosów dała podstawę do rozwoju sukiennictwa kastylijskiego, które wyrabiało doskonałe gatunki sukna, zawsze jednak z dodatkiem delikatnej wełny sprowadzanej z Anglii. Kwitnący okres sukiennictwa skończył się w XVI w. na skutek szkodliwych dla przemysłu zmian w wewnętrznej polityce gospodarczej państwa i ograniczenia hodowli owiec. W okresie najlepszej produkcji tekstylnej Hiszpanii sprowadzano na użytek dworu królewskiego z Flandrii luksusowe gatunki sukna.

Tkactwo jedwabiu rozpoczęło się wcześnie w Hiszpanii południowej, będącej pod panowaniem mauretańskim, i osiągnęło wysoki poziom już w IX w., przy czym zarówno technika tkacka, jak i motywy dekoracyjne tkaniu były wschodniego pochodzenia. Stylizacja ornamentu na mauretańskich tkaninach hiszpańskich unikała — stosownie do nakazów nauki islamu — realistycznego wyobrażenia łudzi i zwierząt, a gdy motywy te były wprowadzone do kompozycji, traktowano je płasko i wtapiano w motywy geometryczne, pokrywające jednostajną siecią powierzchnię tkaniny. W tkaninach jedwabnych przeważają nie kończące się motywy, oparte na elementach geometrycznych. Motywy figuralne przejęte z tkactwa perskiego, grupy antytetyczne lwów i pawi wokoło „drzewa życia” miały dla tkaczy mauretańskich i hiszpańskich jedynie znaczenie dekoracyjne.

2.32

287. Fragment tkaniny jedwabnej odbiciowej z pokrycia ubioru podszytego futrem Leo-nory Kastylijskiej, 1. pot. Xin w.

Wzorzyste tkaniny z akcentami w formie ciężkich motywów na brzegach zakupywano w celach dekoracyjnych, jak również na ubiory dworskie w XIII w. Wyroby mauretańskich pracowni tkackich znajdowały tak wielu odbiorców w chrześcijańskiej części Hiszpanii, że wydawane od 1234 r. usta-

233