28864 PICT0086 (8)

dochodów robotnikom i zwolnienia przyfabrycznego lekarza. Syn bawi się świetnie, zwiększa swoje wydatki, bałamuci córkę pastora, hula z miejscowym: lekkoducbami. Tymczasem w fabryce trwa wytężona praca, a przewodzi w nicj Gosławski -zdolny Polak robotnik - wyzyskiwany jako świetny fachowiec. Gosławskt marzy o własnym warsztacie i o dostatnim życiu swojej rodziny, którą bardzo kocha. Niestety, w skutek przepracowania ulega wypadkowi -maszyna urywa mu rękę, a z braku lekarza i prawidłowej pomocy robotnik umiera. Pastor Bohroc ostrzega Adlera. Pokazuje mu fale na wodzie - uświadamia, że fala czasem odbąa się od brzegu i powraca. „Fala

* Mimo dramatycznego tena-ta szłuc Sienkiewicza ma wie-te rytów komizmu. Ironia, humorystyczna relacja me zmienia wymowy fabuły. Szkice węglem nie są zupef-nie „wotsr* od głosu narra-tora - owszem, autor ujawnia ssę często - ironizuje, tworzy aluzje, uwrażliwia czytelnika na podtekst utworu. Często zwraca się wprost do odbiorcy, odbiegając nieco od toku wydarzeń, co sprawia złudzenie, źe przedstawione wypadki służą tu przede wszystkim jako materiał badawczy prowokujący do stawiania wniosków i refleksji. Ironia znajduje się w zakończeniu noweli - lako-Bieżnym dopisku, źe dokument, który stal się przyczyną wszystkiego, by! nieprawdziwy . źe gdyby Rzepowie umieli czytać i nie bali się tak

Powracająca fala

Ct 9*42*0?

Fabuła nówek jest mrkompłiko-wana. Niemiec z Brandenburgu GocftebAdkr jestwtaścideltin zyskownej fabryki tkackiej, obok zaś mieszka jego krajan - du-efef/wny protestanckiej parafii Marcin Bółune. Rzecz dzieje się, oczywiście, na ziemiach

m.

urzędów, nic mc mógłby im zrobić najstraszniejszy z Zotzikiewiczów.

* Sienkiewicz me tylko przedstawia wydarzenia - przyprawia je szyderstwem i goryczą, posługuje się gorzką ironią. Widać to szczególnie wopi-sacfoZołzikiewicza-jego biografia jest przedstawiona za pomocą hc roi komicznych zabiegów - czyli stylem godnym eposu * wielkiego bohatera, zastosowanym do małe-gp człowieczka i je go płytkich przeżyć. Kiedy pies Rzepo-wej poszarpał Zobakiewiczo-wi zadek - w jego wyobrażeniu fakt przybiera postać poraesaonych w walce ran bohaterskich. Nawet podtytuł noweli Epopeja w Baraniej Głowie jest konstrukcją hero-i komiczną, bo „.epopeja” i „Barania Głowa” zupełnie do siebie nie pasują.

Bolesława Prusa

pokkich. Adler ma problemy ze swym ukochanym synem Ferdynandem: łćkkoduchem, nieukiem, który strwoniwszy w wielkim święcie pieniądze, powraca do ojca. Ponieważ syn stracił fortunę - ojciec zarządza oszczędności w fabryce, rzecz jasna, kosztem obcięcia krzywdy” też może powrócić...

I powraca: miody Adler wdaje się w kłótnię, wyzywa nuejsco-wegp szlachcica na pojedynek i gmie. Stary Adler trąd sens żyda: wszystko, co stanowiło (fiań wartość - bo syn byt jegn największą miłością. Podpala twoją fabrykę i gńńe w jej zgliszczach.

Przesłań*

•    Obraz krzywdy społecznej, mesprawicdfrwoiri układa: fa-biykata-robotnic działań kapitalisty i nędzy pracownika.

•    Problem etyczny-przestanie, że krzywda wyrządzona komuś powraca, zwłaszcza zaś zło uczynione bezbronnym.

•    Protest przeciwko polityce zaborcy - myśl, że przedstawiony w nowdi obraz kapńałtzmu jest skutkiem zaborów i wyniszczenia sił polskich.

•    Motyw polityczny-fabrykan-tem jest Niemiec - Adler, a robotnikiem Polak - Go-sławski Jest to obraz zaborczego ucisku pobkiego przemysłu.

Powyższą problematykę wplata Plus w hntonę, która przywołuje znaoe motywy literackie: bezgranicznej, zaślepieńcy mśłośd oj-cowsfcicyi marnotrawnegoąm