36266 skanuj0040

72    3. Mo lody prognozowana stosunków tnrędiynarodcmyth

pokusić się o poszukiwanie innych analogów. Być może dobrym analogiem rozwoju kryzysu byłby pożar lasu.

Metoda analogii biologicznych polega na przenoszeniu budowy i funkcjonowania organizmów żywych na inne obiekty. Przykłady: konstrukcja maszyn na wzór budowy ciała ludzi lub zwierząt: wytwarzanie lekarstw mających niektóre właściwości roślin; twierdzenia niemieckiej geopolityki sprzed drugiej wojny światowej odczytujące prawidłowości rozwoju państwa na podstawie analogii do rozwoju organizmów- biologicznych. Porównywanie państwa czy innej organizacji do organizmu biologicznego jest żywe do dziś. Analogia może polegać : np. na wyróżnieniu tzw. cyklu życia (narodziny, dzieciństwo, młodość, starośćg śmierć) albo organów kierowniczych (mózg), funkcji (np. transport, zaopatrzę-: nic, przetwarzanie) czy pasożytów zagrażających organizmowi.

Metoda analogii przestrzennych polega na przewidywaniu zajścia okrcśló-< nego zdarzenia na podstawie informacji o jego wystąpieniu na innych terytoriach (potrzeba posiadania kart kredytowych w jednym kraju każe nam przypuszczali, żc taka sama potrzeba pojawi się w innym kraju; epidemie grypy: rozprzestrzeń nianie się komunizmu, wolnego rynku).

Metoda analogii historycznych - polega na przenoszeniu prawidłowość^ zmian w czasie jednych zjawisk na inne zjawiska zachodzące w tym samym, obiekcie. Np. zmiany w czasie liczby abonentów' telefonii stacjonarnej mogą stanowić podstawę do przewidywań rozwoju telefonii komórkowej.

Metoda analogii przestr/cnno-czasowych polega na przenoszeniu prawidłowości zmian w czasie danego zjawiska z jednych obiektów na inne. Np. tendencja zmian PKB per copita w krajach wysoko rozwiniętych może stanowić podstawę wnioskowania o tendencji rozwoju tego miernika w krajach opóżnio-: nych: tempo komputeryzacji firm w krajach wysoko rozwiniętych może stano-' wić podstawę prognozowania tempa komputeryzacji w krajach rozwijających^ się; na podstawie zachowania się mocarstw w historii można wnioskować o zachowaniu się obecnych mocarstw lub państw- pretendujących do tej roli, gdyż wszystkie charakteryzują arogancja, próby uzależnienia słabszych sąsiadów, uni- \ Intcralizm. interwencje zbrojne, podboje.

Metoda analogii fizyko-chemicznych polega na przenoszeniu praw lub prawidłowości ze sfery fizyki i chemii na objaśniany obiekt, np. na społeczeństwo. Podejście „fizykalne" było charakterystyczne dla socjologów i niektórych ekonomistów XIX i XX wieku i od czasu do czasu pojawia się do dziś^jl. W pierw-i/c) połowie XIX wieku socjologię nazywano ..fizyką społeczną**, a lermin len •tworzył student Politechniki Paiyskiej Henri Saint-Simon”. Cidyby udało uę /nileźć takie analogie, rozwój nauk o społeczeństwie na pewno by znac/nir !««/> spieszył, gdyż fizyka ma do zaoferowania mnóstwo sprawdzonych modeli i może stanowić pewien wzorzec naukowości. W przeprowadzeniu tego rod/a|u .hmlogii przeszkodą, być może nie do pokonania, jest to, co L. von Misca na/w al „brakiem stałych relacji" zachodzących w społeczeństwk, a występujących w fizyce czy chemii”.

Tablica 3.2 zawiera niektóre propozycje analogii fizycznych niektórych kale goni życia społecznego. Z konieczności mają one charakter dyskusyjny. Pojęcie mocy socjologicznej omówimy w następnym rozdziale.

Tablica 3.2. Proponowane analogio fizyczno

Człowiek
Elementy	Jakościowe	Ilościowe
Duchowe	Charakter	Inteligencja
Cielesne	Zdrowie	Bogactwo
Pnńltwo
i Elementy	Jakościowe	Ilościowe
Duchowe	Uczciwość <■ brak korupcji)	Poziom wykształceniu
Cielesne	Oczekiwana długość życia	Poziom rozwoju goapod.

/■milo K. Hwang. New Thinking in Afeasurlng NoiIomI Po*-Vr (prepared for the WłSC Sccond Qb)M mmilonal Sludies Cottfercncc). L'nivcr*ily of Ijubijana. S!o\cnia. 23-26 luty 2008.4. I! lhup:/'w»* *»«

ndwurk.org >.

Oryginały (sfera Azy cena)	Obrazy (sfera spoleczaa)
(rfaw itacja	Interes osobisty
| Moc fizyczna	Moc socjologiczna iwlad/a. potęga)
| ładunek	W artość (ekonomiczna. clsczr.a. estetyczna), Mfcpfc
| Naię/cnic prądu	Dochód iw znoić w jednostce czasu)
Napięcie	Potrzeba (motywacja)
[ Praca, energia	Użyteczność. dobrobyt, potencjał
Źródło; opracow anie własne.

Tablica 3.3. Analogia człowiek-państwo

Wrocławskiego. Analizę energetyczną w ekonomii omawia: S. Sztaba. Ekonomia nłektmwm ji' mino. PAN. Oficyna Wydawnicza RRAD ME. Warszawa 1994. Współcześnie relacjami miedzy rozwojem fizyki a rozwojem ekonomii ząjmąje się Philip Mirowski. Zob. zwłaszcza jego kaiąfkc klorr Ut ul ihan Llghl: Economica as soctal physics. physics ar na/urvi eanutmlcs, Canwrtdg* New York 1989.

* Por. S. Scheller. Komety a koniec twkua. (w.> S. Ilawkmg i in., PrztwktywoM* prty*lktii< Amber. Wara/uwa I996, a, 68.

" Por t. v»m Mim. / mhki* tkkthm*, dł tvi,» 47