37748 skanuj0157

Struktury przedsiębiorstw stają się coraz bardziej złożone. W schematach organizacyjnych typu „sztabowo-liniowego” (staff and linę) rozróżnia się trzy poziomy decyzji:

•    Poziom najwyższy, nazywany podsystemem finalnym, gdzie podejmowane są decyzje dotyczące polityki ogólnej {corporate strategy), głównych kierunków działalności.

•    Poziom niższy, nazywany podsystemem operacyjnym, gdzie podejmowane są decyzje dotyczące strategii działalności (business strategy), realizacji działań operacyjnych w zakresie par „produktów i rynków”.

•    Poziom pośredni, nazywany podsystemem pobudzania (dysponujący systemem informacji pionowej i poziomej), który ma zapewnić więzi między dwoma powyższymi poziomami. To na tym właśnie poziomie znajdują się kontrolerzy zarządzania. Ich zadaniem jest zapewnienie realizacji trzech rodzajów wyników: skuteczności, wydajności i efektywności.

Tradycyjnie wyróżnia się:

-    na poziomie polityki — stopień skuteczności, to znaczy stopień, w jakim zamierzone cele zostały osiągnięte;

-    na poziomie operacyjnym - stopień wydajności, to znaczy stosunek osiągniętych wyników do zasobów (materialnych, ludzkich, finansowych, informacyjnych, czasowych itd.) zużytych na ich osiągnięcie.

Do tego należy dorzucić to, co nazywam efektywnością, to znaczy stopień satysfakcji (zadowolenia) członków organizacji w zależności od osiągniętych wyników.

W latach siedemdziesiątych wielkie, zróżnicowane i zdecentralizowane przedsiębiorstwa zderzają się z problemem motywacji kadr. Jednym z najistotniejszych staje się włączenie wszystkich pracowników w realizację celów. Generalnie rzecz biorąc, średnie kadry kierownicze chowają się za celami (zadaniami) ustalonymi podczas negocjacji budżetowych, preferując raczej stosowanie procedur niż procesów adaptacji do zmian otoczenia.

Kontrolerzy zarządzania muszą więc podejmować działania integrujące, dotyczące celów i zarządzania strategicznego. Kontrola ma więc bardziej charakter procesu pilotażu niż procedur weryfikacji - przynajmniej w podręcznikach zarządzania... Ich autorzy proponują następujące techniki:

• Zarządzanie przez cele (ZPC): jednostki operacyjne otrzymują określone cele do zrealizowania oraz panują nad środkami i drogami prowadzącymi do ich osiągnięcia.