39217 P1130766 resize

ezjf też może fazę, a nie „kulturę przedłużycką**. W takim rozumieniu określenie fary ynwih.tirtkj wydaje się być uzasadnione. Dla fazy tej byłyby typowe wspomniane groby i Uka treść kryje się też pod pojęciem „kultura praedłużycka" stosowanym na innych terenach np. na Słowacji (Z. Benkos-skż-Plvovarovi 1973, s. 287 n.). W dotychczasowym rozumieniu określenie ..kultura praedłużycka” stało się także niewłaściwe w rezultacie uzyskanych wyników w badaniach nad początkami kultuiy łużyckiej. Wiadomo bowiem, że zespół ten ukształtował się na bardziej złożonym podłożu kulturowym i wyróżnianie jednej kultury jako „przedłużycldej” niesłusznie akcentuje jej szczególny związek z kulturę łużycką.

Uwzględniając wszystkie powyżej przytoczone uwagi w następujący sposób należałoby przedstawić obraz kulturowy zachodniej strefy' ziem polskich (ryc.

66k zaliczanej dotychczas do zasięgu .Jarl tury przedht-życkiej". W początkach II okresu epoki brązu (BB,) przeobrażenia kulturowe inspirowane w znacznym stopniu wpływami z kręgu kultur morałowych, głównie znad środkowego Dunaju, doprowadzają do powstania na dużej części zachodnich zkm polskich lokalnej słąsko-wiełkopolskiej kuhury mogiłowej, w obrębie której dają się wyróżnić dwie grupy: śląska i środko-w o-sląske-w iełkopo l>ka. Obie grupy regionalne śląsko-wielkopołsfcfej kultury mogiłowej można uważać za zespoły o charakterze peryferyjnym, powstałe głównie pod wpływem oddziały wań kręgu kultur mogiłowych, posiadające jednak również własne cechy lokalne.

Grupy te wchłonęły część elementów starszego podłoża kulturowego. Na terenie wschodniej Wielkopolski i na Kujawach kształtuje się mieszana strefa kulturowa między grupą środkowo-śłąsko-wielkopolską a kulturą trzcmiecką Na Pomorzu Zachodnim i środkowym rozwija się lokalna grupa kulturowa. Na obszar ten docierają jednak również wpływy- z obu grup śląsko--wśelkopolsktej strefy kulturowej, a poprzez nie także i z dalszych obszarów południowych. Szczególnie jest to czytelne i widoczne u ujścia Odry. a teren ziemi pyrryckiej może być wręcz włączony do śląsko-wiclko- |_

połstfej strefy kulturowej. Ponadto na teren Porno-    Q-i U)-* Q-i 3 *

rza docierają oddziaływania z kręgu północno-zachodniego. Wyraźnie manifestuje się również miejscowy    Ryc. 6«. Śl»sio-w*ooobij kwhaw mogiłowa

element kuhurowy w postaci lokalnej wytwórczości ' -    z- t«w —witun    J-l

metalurgicznej, .tak i w formach ceramiki. Szczegółowe

opracowania, a także konieczne badania terenowe najprawdopodobniej potwierdzą, że obszar Pomorza w- starszym okresie epoki brązu był pod względem kulturowym zróżnicowany, co pow inno doprowadzić do wydzielenia na tym terenie kilku grup lub podgrup kulturowych (np. teren ujścia Odry . ziemia pyrzycka. strefa przymorska itd.). Nie całkiem jasno przedstawia się w U okresie epok brązu sytuacja kulturowa na Ziemi Lubuskiej. Na krańcach tego terytorium spotykamy wyroby brązowe i jedno cmentarzysko kurhanowe na terenie dawnego powiatu sulechowskiego oraz kilka stanowisk na terenie dawnego powiatu międzyrzeckiego z ceramiką, którą zaliczono do II okresu EB. Wydaje się. że przy ległe tereny znalazły się w zasięgu oddziaływań grapy środkow\>-$ląsko-wielkopołskKj. Najprawdopodobniej jednak na Ziemi Lubuskiej przeży wają się dłużej elementy kuLur wczcsnobrązowych. przy czym nie można uwalać, że we wczesnym okresie epoki brązu rozwijała się tutaj ttw. lubuska grapa kuhury umetyckiej. Na terenie tym, we wczesnej epoce brązu występują materiały i zespoły różnckulturowe. w tym również i umetyckłc (M. <wap-r.sk I9H. i. 3S. 39j. Druga połowa U okresu EB (BO przynosi dalsze zmiany kulturowe. Obok dalej rozwijających stę grup związanych z kręgiem mogiłowym pojawiają się groby ciałopalne, nawiązujące formą pochówku i wyposażeniem do grobów kultury łużyckie' Te zespoły występują najwcześniej na Słowacji. Morawach, aa Wyżynie Głuhc.-yckiej. w południowej części Śląska środkowego, na Dolnym Śląsku, najprawdopodobniej na Ziemi