66 Rozdział 2 podstawowe koncepcje fom
Przestawiony rysunek ilustruje schemat czynnościowy tworzenia strategii według tej koncepcji. Jakkolwiek każde przedsiębiorstwo może mieć swoje własne, niepowtarzalne podejście do formułowania strategii, to jednak większość z nich posiłkuje się ogólnymi zasadami, składającymi się z pięciu wspomnianych etapów. Na uwagę zasługuje również propozycja wariantu modelowego, który składa się z czterech bloków (por. rysunek 2.6.)37:
- analiza otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego,
- formułowanie strategii, na które składają się cztery podetapy: misja, cele, strategia i polityka,
- wdrażanie (implementacja) strategii, obejmujące trzy podetapy: programy, budżety i procedury,
- ocena i kontrola wykonania.
Ogólnie można powiedzieć, że w ujęciu dynamicznym do najważniejszych kwestii strategicznych, przed którymi stają współczesne przedsiębiorstwa, należy możliwe szybkie tempo przepływu nowych produktów (technologii) ze sfery projektów do klientów. Strategia, aby spełniła swoją rolę, powinna być sprawna i efektywna. Jednocześnie winna umożliwiać podmiotowi gospodarczemu uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Formułowanie i realizacja strategii jest ważna, nie tylko ze względów poznawczych, ale przede wszystkim ze względu na swój walor pragmatyczny. Podstawowe decyzje w jej ramach obejmują: rozwój produktu, technologii, usług, nowych rozwiązań w organizacji i zarządzaniu, a niekiedy również politykę patentową i licencyjną.
Współistnienie i wzajemne oddziaływanie na siebie przedsiębiorstw, klientów i konkurentów (strategiczna triada) zrodziło potrzebę opracowywania strategii. Ta ostatnia jest sposobem realizacji celów przedsiębiorstwa. Ogólnie ujmując, cel polega na przedstawieniu zamierzeń i filozofii przedsięwzięcia podmiotów, zamierzeń, które mają być osiągnięte w przyszłości. Cel stanowi odzwierciedlenie przewidywanego przedsięwzięcia, wynikającego z potrzeb własnych podmiotu i środowiska, w którym ono funkcjonuje. Proces określania celu dostarcza podstawowych narzędzi, dzięki którym zarząd przedsiębiorstwa samodzielnie określa drogi rozwoju swojej firmy, które wynikają z systemu wartości, aspiracji, preferencji, analizy zewnętrznej i wewnętrznej, okresu i ryzyka. Wszelkie formułowane cele dotyczą sytuacji oczekiwanych w przyszłości i są one ściśle związane z możliwościami zaspokojenia określonych potrzeb. Formułowanie celów, których osiągnięcie umożliwia przedsiębiorstwu pełnienie jego
37 T.L. Wheelen, J.D. Hunger, Strategie Management and Business Policy, Addision - Wesley Publishing Co., Reading, Mass, 1989, wyd. 3, s. 4.
funkcji, stanowi poda spełnienia) element ll
Rysunek 2.6. System!
Źródło: E. Urbański
B W literaturze j iyzujące cele dzij biorstwa wiąże si trywany w aspd dążeniem do osa czynności, które działania pociąg lub osiągnięcie! nazywa się cel! zamiar osiągnięć tego działania j
■M8 W. Janasz.1 nasz, J. Wiśniewm