54238 SA400019

POCZĄTKI WOJSKA POLSKIEGO

POCZĄTKI WOJSKA POLSKIEGO

Figurka z brązu przedstawiająca wojownika, XII w.

Niemcy dotarli pod Wrocław w stanie wyczerpania, toteż próba zdobycia stolicy Śląska nie powiodła się, a Henryk V był zmuszony rozpocząć układy z Bolesławem. Dla zapewnienia sobie spokojnego odwrotu Henryk musiał zrezygnować ze swych roszczeń w stosunku do Polski.

Dalsze walki i odzyskanie całego Pomorza Po odparciu najazdu niemieckiego Bolesław powrócił do sprawy Pomorza. W czasie wyprawy zorganizowanej przez niego we wrześniu 1112 r. musiano znowu zdobywać Nakło, opanowane w czasie wojny polsko-niemieckiej przez Pomorzan. Tym razem gród był jeszcze lepiej przygotowany do obrony, a wojska polskie miały duże trudności z przewiezieniem ciężkich machin oblężniczych przez mokradła otaczające Nakło. W rezultacie Bolesław odstąpił od oblężenia grodu, zadowalając się formalnym zapewnieniem jego uległości. W następnym roku wojska polskie wyruszyły pod Wyszogród, leżący w pobliżu ujścia Brdy do Wisły. Gdy po ośmiodniowych przygotowaniach można było rozpocząć szturm, załoga Wyszogrodu poddała się. Bolesław zajął gród, wzmocnił jego obwarowania i osadził w nim załogę, po czym wyruszył w dół Wisły, gdzie obiegł znacznie potężniejszy od Wyszogrodu gród w Świeciu. Oddziały polskie przygotowując szturm zbudowały machiny oblężnicze i zasypały ziemią fosy, jednak wycieczki dokonywane przez załogę grodu trzykrotnie niszczyły ogniem machiny, a zwłaszcza drewniane wieże oblężnicze, podsuwane pod wały. Dopiero po długiej i uciążliwej walce Świecie zostało zdobyte.

W tym czasie, kiedy Krzywousty zdobywał Wyszogród i Świecie, inne oddziały polskie, dowodzone przez wojewodę Skarbimira, opanowały ostatecznie Nakło i kilka okolicznych grodów. Dalsze nasze wiadomości na temat walk o Pomorze za Krzywoustego są mniej dokładne, ponieważ na zdobyciu Świecia kończy się tekst głównego naszego źródła dla tych czasów, a mianowicie kroniki Galla Anonima. Wiemy jednak, że w latach 1113-1116 Bolesław Krzywousty opanował Pomorze Gdańskie, czyli Wschodnie, po czym w latach 1117-1122 odzyskał Pomorze Zachodnie. Największym jego sukcesem było zdobycie Szczecina, rządzonego przez lokalnego władcę pomorskiego, księcia Warcisława, który przez długi czas nie chciał uznać nad sobą władzy polskiego księcia.

Walki o odzyskanie Pomorza zakończyła wyprawa Krzywoustego w roku 1123/1124 „za morze”, na wyspy Wolin i Uznam, a może nawet aż na Rugię, przedsięwzięta dla zabezpieczenia Szczecina od napadu ze strony tamtejszych plemion.

Wyprawy pomorskie Bolesława Krzywoustego, a następnie jego śmierć w 1138 r. i podział państwa na dzielnice kończą w dziejach Polski okres wczesny. Zapoznawszy się z najważniejszymi działaniami wojennymi prowadzonymi w tym czasie przez wojsko polskie, możemy się zastanowić, na czym polegała ówczesna polska sztuka wojenna, a więc sposoby prowadzenia wojen, staczania bitew oraz bronienia i oblegania grodów.

4. SZTUKA WOJENNA

Warto zauważyć, że w omówionym okresie inaczej wyglądały wojny obronne, a inaczej wyprawy mające na celu zdobywanie sąsiednich

19