55193 Zasady Wykładni Prawa L Morawski(2

« * * Zasady wykładni prawa ■ * -

lę niż w prawie wewnętrznym i międzynarodowym odgrywa wykładnia eelowościowa.

2. Zasady interpretacji prawa międzynarodowego

Brak rozwiniętego i wszechstronnego systemu sądownictwa międzynarodowego zdaje się być główną przyczyną tego, że zasady wykładni tego prawa nie mają równie usystematyzowanego i ustabilizowanego charakteru, co zasady wykładni prawa wewnętrznego.

W prawie międzynarodowym akceptuje się zasadę c/ara non sunt interpretanda (in Claris non fit interpretatio') nazywaną niekiedy formułą Vattela. Zgodnie z tą zasadą przepis, który jest jasny i nie budzi wątpliwości zasadniczo nie wymaga interpretacji. Jednakże nawet od jasnego sensu przepisu należy odstąpić, gdyby prowadzi! on do rezultatów oczywiście absurdalnych lub nieracjonalnych (por. niżej o regułach odstępstwa)¹. Podstawowy dla wykładni problem wyboru dyrektyw preferencji w przypadku kolizji różnych rezultatów interpretacyjnych to dobitny przykład potwierdzający naszą tezę, że w prawie międzynarodowym nie doszło do wykształcenia się w pełni rozwiniętych i powszechnie akceptowanych kanonów wykładni. Jak się wydaje, w doktrynie i praktyce prawa międzynarodowego dominują trzy podstawowe stanowiska, czy też szkoły zakładające odmienne standardy wykładni norm prawa międzynarodowego. Możemy je idąc za dość powszechną praktyką nazwać tekstualizmem, inten-cjonalizmem i podejściem teleologicznym². Tekstualiści twierdzą, że punktem wyjścia wykładni norm prawa międzynarodowego powinien być zawsze tekst, w którym zawarta jest norma prawa międzynarodowego i w sytuacji, gdy tekst jest jasny i niewątpliwy interpretator powinien się przede wszystkim na nim opierać. Tekstualizm opowiada się zatem za

■ ■ 282 ■!«

1

   D. .1. Bederman, op. cit., s. 140; S. M. Grundmann, op. cit., s. 73.

2

   W. Bemhardt, Interpretauon in International Law, [w:] Encyclopedia of Public International Law, Amsterdam 1992, s. 1418; S. M. Gnindmann, op. cit., s. 56; D.V. Vagts, Treaty Interpretation and the New American Wqys of In w Reading, [w:l „European Journal oi‘ International Law” 1993/4; A. Kozłowski, Interpretacja traktatu międzynarodowego w świetle jego kontekstu, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2002, s. 13; M. Kałduński, Kilka stów na temat interpretacji w prawie międzynarodowym. Uwagi na tle uchwały SN z 19.02.2003,

I w:] Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa, red. L. Morawski, Toruń 2005.