56642 str11 (15)

dzajów służb morskich. Poszczególne typy zróżnicowane są pod wzglądem parametrów technicznych, a różnią się także wyposażeniem dodatkowym (przyrządy pomiarowe itp.). Szczegółowe dane zawiera tabela „Parametry radarów serii TRN".

Radary serii TRN są urządzeniami najwyższej klasy. Ich cechy podstawowe to wysoka niezawodność, łatwość obsługi oraz odporność na wpływy klimatyczne i mechaniczne. Układy elektroniczne, w przeważającej części tranzystorowe, skonstruowane zostały w oparciu o elementy i podzespoły wysokiej jakości.

TRANZYSTOROWY RADAR NAWIGACYJNY TRN-500

Tranzystorowy radar nawigacyjny TRN-524 zamontowany na mit Mjr Sucharski. Fot. J. Uklejewski

Ostatnia, w szeregu rau^i-6w TRN jest typ TRN-500, produkowany w dwóch odmianach:    TRN-523 i TRN-524. Różnica

polega jedynie na innej długości anteny (odpowiednio 2680 i 3620 mm).

Zestaw TRN-500 składa się z trzech głównych części: konsoli antenowej, konsoli nadawczo-odbiorczej i konsoli wskaźnikowej. Na podstawie wcześniej omówionych zasad fizycznych można łatwo określić pracę radaru. A więc umieszczona wysoko na maszcie statku antena obraca się dookoła własnej osi i emitując wytwarzane w nadajniku impulsy sondujące „obserwuje otoczenie". Z kolei impulsy odbite od obiektów, znajdujących się w zasięgu radaru, powracają do odbiornika. Na wyjściu odbiornika podłączony jest wskaźnik (ustawiony zazwyczaj w sterowni lub kabinie nawigacyjnej), na ekranie którego powstaje zobrazowanie sytuacji Układ zasilany jest z okrętowej sieci elektrycznej.

Wzajemne współdziałanie poszczególnych części składowych radaru ilustruje schemat funkcjonalny, na którym elementy, spełniające pewną samodzielną rolę, zaznaczone zostały prostokątami. W celu uproszczenia rysunku pominięte zostały układy zasilania.

BUDOWA I WŁASNOŚCI POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI SKŁADOWYCH RADARU TRN-500

znacznie większej mocy o wartości wystarczającej do pobudzenia generatora wielkiej częstotliwości, tj. magnetronu. Energia (w impulsie) z magnetronu przemieszcza się do anteny torem mikrofalowym, którym jest falowód, czyli wąska miedziana rura o wymiarach dostosowanych do długości wytwarzanych fal (dla radaru TRN-500 długość fali wynosi około 3,2 cm).

ZESPÓL ODBIORCZY. Sygnał echa kierowany Jest do toru odbiorczego poprzez przełącznik N-O („nadawanie — odbiór"). Konieczność stosowania przełącznika N-O wynika z faktu wykorzystania jednej wspólnej anteny, zarówno dla nadawania, jak i dla odbioru. Zasadniczym elementem przełącznika N-O Jest gazowany zwierak, w którym podczas trwania impulsu sondującego następuje wyładowanie łukowe i opór wejściowy obwodu odbiornika Jest równy nieskończoności, natomiast w okresie odbioru wnętrze zwieraka jest obojętne i echo bez strat „przechodzi” z anteny do odbiornika. Dodatkową funkcją, pełnioną przez przełącznik N-O_t jest ochrona odbiornika przed sygnałem bardzo dułej mocy.

Zadanie odbiornika polega na wzmocnieniu echa, które nie może być bezpośrednio wykorzystane do wysterowania lampy wskaźnikowej, gdyż jest za słabe (moc impulsu sondującego wynosi 25 kilowatów, natomiast moc echa Jest rzędu ułamka wata). W radarze TRN-500 nie stosuje się bezpośredniego wzmocnienia sygnału mikrofalowego, a to ze względów czysto praktycznych, bowiem wzmacniacze mikrofalowe są bardzo kosztowne i Jednocześnie uciążliwe w eksploatacji. Dlatego wykorzystuje się tu metodę powszechnie znaną w radiotechnice, a mianowl-ęie echo zostaje zamienione w sygnał o zmniejszonej częstotliwości (częstotliwości pośredniej). Na częstotliwości mikrofalowej pracuje zatem tylko mieszacz i oscylator lekalńy (heterodyna), natomiast wzmacniany zostaje

Budowa rMuua Jest niezwykle skomplikowana, dlatego opis ograniczony został do strony funkcjonalnej — bardziej szczegółowo omówione są jedynie niektóre układy, typowe dla urządzeń radiolokacyjnych.

ZESPÓL NADAWCZY. Impulsy synchronizujące, odpowiednio ukształtowane w pod modulatorze, kierowane są do modulatora, który wytwarza taki sam przebieg impulsowy, lec*

Odbiornik

(przyrząd kontrolny)

Schemat toru mikrofalowego

11