60822 sr4

Papier z roślin wodnych

Papier można też robić z glonów, które stanowią główną masę roślin w zbiornikach wód. Wszyscy widzieliśmy zielone nici glonów w stawach i rzekach; pokrywają dno. oblepiają stare łodzie i pale na przystaniach. Dla kąpiących się są nieprzyjemne.

W wielu okolicach, a szczególnie w rzekach syberyjskich. glonów jest tak dużo. że wiosną po opadnięciu wód wiszą zielonymi klakami na gałązkach zarośli nadbrzeżnych. Kładki te. pozbawione wody, pod działaniem słońca tracą swój zielony chlorofil, przestają żyć. zamieniają się w żółtobure szmatki. Wysuszone i odbarwione glony w dotyku przypominają papier.

Glony zbierać można na brzegach wód lub wygrabiać z dna. ale trzeba ciągnąć je ostrożnie, aby nie obrywać nici; można w ten sposób dużo wyciągnąć. Wyciągniętą z wody zieloną masę miękkich, jedwabistych glonów wyciska się i rozwiesza, aby wyschła. Można nie czekać na jej odbarwienie, a natychmiast po wysuszeniu pociąć na półcentymetro-we kawałeczki, złożyć je do moździerza i polewając wodą rozcierać przez piętnaście minut. W lesie można ubijać glony kamieniem na kamieniu.

Następnie należy wziąć naczynie z wodą (kociołek lub garnczck) i gęste sito. Utłuczone glony włóżcie do sita i zanurzcie w naczyniu z wodą. Masa powinna równomiernie osiadać na dnie sita. Potem wyjmijcie sito z wody, włóżcie kawałek papieru lub gałga-nek i wyciskajcie, z lekka ugniatając, wreszcie połóżcie glony na arkuszu papieru rozłożonego na gładkiej desce. Warstwę glonów przykryjcie arkuszem papieru lub gałgankiem i prasujcie gorącym żelaz-kłem, aż zupełnie wyschnie. W lesie prasujcie gładką deską d suszcie na słońcu. W ten sposób otrzymuje się arkusz papieru zielonego lub żółtowobiałego (z odbarwionych* glonów).

Z zielonych glonów możemy otrzymać też papier zupełnie biały. Roztartą masę kładzie się do rondla, dolewa chloranu wapnia l podgrzewa. Chloran wapnia działa odbarwiająco. Gdy masa zacznie wrzeć, rondel zdejmuje się z ognia, starannie miesza i dolewa dwuprocentowego kwasu siarkowego. Potem masę przemywa się wodą i po dodaniu kilku kropel amoniaku wkłada się ją do sita. W dalszym ciągu postępuje snę tak, jak z zielonymi glonami przy otrzymywaniu nie bielonego papieru. Papier będzie całkiem biały, nie odróżniający się od zwykłego. Można na nim napisać atramentem, tuszem, ołówkiem i malować farbami.

Można obejrzeć przez lupę lub pod mikroskopem glony, z których otrzymano papier, i porównać włókna, z których składa się papier ze szmat, z drewna lub z glonów. Wiecie już z opisu chińskiego sposobu wyrabiania papieru, że grubość arkusza zależy od pozostałej na sitku papierowej masy rozmieszanej z wodą. W ten sposób wytwarza się też tekturę lub papier-mache do wyrobu szklanek, kubków, modeli, zabawek.

Począwszy od wieku XIII większe wytwórnie papiernicze oznaczały każdy arkusz swym znakiem; był to bądź rysunek, bądź ..znak wodny" — filigran.

Rysunek wykonywano z cienkiego drutu lub wyszywano jedwabiem na siatce-czerpaku. Każdy z nas widział taki filigran — znak wodny na pieniądzach papierowych lub na starodawnych arkuszach pa-

289    19 ~ Sla<iiiml Robinsona