sr4

daje około dwustu nasionek. a cała roślina — około trzech tysięcy.

Każdy mniszek zajmuje powierzchnię około 20 cm*; w dziesiątym pokoleniu — jeżeliby wszystkie rośliny wyżyły — potrzeba by im było powierzchni piętnastokrotnie większej od powierzchni kuli ziemskiej. Ale nie ze wszystkich nasion wyrastają nowe rośliny, większość ich ginie.

Korzenie zwykłego mniszka mogą zastąpić kawę. Zawierają 5* białka, 2% kwasu jabłkowego, 10* cukru i 53* substancji zwanej inuliną. Inulina przy podpiekaniu zamienia się w cukier. Korzenie mniszka rozcięte wzdłuż suszy się i przyrumienia na ogniu; stają się wtedy chrupkie, słodka we; można ich użyć do herbaty; można je też zemleć i używać jako kawę. Cukier, znajdujący się w korzeniach mniszka, przy pieczeniu zamienia się w karmel; wywar z niego ma zapach i kolor kawy.

Stare ludowe lecznictwo uważało mniszka za środek przeciw bezsenności i jako eliksir życia", dobrze działający na trawienie, czyszczący płuca, obniżający ciśnienie krwi, pomocny przeciw żółtaczce.

Liście mniszka zawierają żelazo i fosfor. Delikatnych młodych listków mniszka używać można do jedzenia jako sałaty. Wkłada się je przedtem do słonej wody na pół godziny. Można także jadać korzenie mniszka przegotowane w dwóch wodach z domieszką octu. Pączki kwiatu zamarynowane dodaje się jako przyprawę do bigosów i sałatek jarzynowych.

W książkach kucharskich mówi się o tym, że sałata z liści mniszka może zadowolić najwybredniejsze gusty. Mniszek nosi w nauce nazwę Tarczacum officinale, co oznacza „uspokajający leczniczy¹⁴.

Inną namiastką kawy jest cykoria, roślina również z rodziny złożonych, o błękitnych koszyczkach kwiatów, szorstkiej łodydze półtorametrowej wysokości, z liśćmi lancetowatymi o ostrych zębach. Cykoria kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie wzdłuż dróg.

Z korzeni cykorit wydobywa się cukier i pędzi spirytus. Odmiany eykorii hodowanej mają grube korzenie.

Dobrą kawę otrzymać też można z przypieczonych żołędzi, dodając do niej cykorii lub korzeni mniszka.

Taka kawa nie tylko smakiem i kolorem przypomina prawdziwą kawę, ale jest cenna z powodu swej pożywności.

W lesie bez szwanku dla zdrowia można więc znaleźć namiastkę skarbu kapitana de Clier.

Słodkie „łzy" drzewa

Herbata i kawa mają lepszy smak z cukrem, ale gdzież znaleźć cukier w lasach Północy? Trzcina rośnie w błotach zwrotnikowych. W ciepłych krajach rosną figi i inne słodkie owoce. Również burak w stanie dzikim rośnie wyłącznie nad Morzem Śródziemnym. Ale niewiele mielibyśmy z niego pożytku, gdyż zawiera tylko 2% cukru.

Na wiosnę, gdy tylko ziemia obeschnie, można wyruszyć na pierwsze wędrówki. Przyroda taka jest świeża, jasna, wonna!

149