sr4

górne — nasadą obejmują łodygę. Liście są takie pokryte wioskami, a brzegi ich są karbowane.

W czerwcu roślina ta zakwita niebiesko. Kwiatki mają pięć działek kielicha zrośniętych ze sobą i pięć również zrośniętych i zaostrzonych płatków korony. Ze środka kwiatka wysuwa się pięć pręcików z pylnikumi w formie stoika, tak Jak u ziemniaków. W sierpniu pojawiają się owocki o czterech malutkich, pomarszczonych orzeszkach. Roślina ta ma zapach ogórków; roztarta wydaje woń ogórkową. Toteż zwana jest ogórkowym zielem albo ogórecznikiem lekarskim — Bora go officinalis.

Nazywają ją także „radością serca", ..wesołością'*,

..kwiatkiem serdecznym". Nazwy te biorą początek ze starożytności. Przyrodnik rzymski Pliniusz pisał, że liście i kwiaty ogórecznika mieszano z winem, aby służyły „do rozweselania mężczyzn i kobiet, do przezwyciężania wszelkiego smutku, nudy i melancholii".

W czasie wypraw wojennych dawano żołnierzom rzymskim do jedzenia ogóreczniki, by pobudzić ich odwagę. Legiony Cezara śpiewały nawet pieśń: „Pokrzepiwszy się zielem ogórkowym, zawsze kroczę śmiało!..." Krzyżowcy przed bitwą także pili wino zaprawione wyciągiem z liści ogórecznika.

W dziele botanicznym z XV wieku piszą, że kwiaty ogórecznika stosowano wszędzie, „aby lekko było na sercu, aby znikał frasunek, aby się podnieść na duchu". Świeże kwiatki ogórecznika wkłada się do chłodnych napojów, jada się je też smażone w cukrze.

Ogórecznik używany jest także w lecznictwie: przy reumatyzmie stawowym, katarze, chorobach skóry, nerwicy serca i jako lek uspokajający.

Liście i pędy mają orzeźwiający, nieco ostry smak. Liście pocięte, przyprawione octem i olejem albo tylko solą. smakiem i zapachem przypominają sałatę z ogórków. Ogórecznik dodawany jest do sałatek jarzynowych, do ziemniaków i jako farsz do pierogów.

Dawniej ogórecznik! hodowano w ogrodach, obecnie zaniechano już uprawy.

Ogórecznik rozmnaża się dobrze z nasion, które zachowują zdolność kiełkowania przez osiem lat.

Czytelniku, zajmij się przywróceniem uprawy rośliny zapomnianej, a ongiś tak bardzo cenionej.

Do tejże rodziny co ogórecznik należy i miodunka rosnąca w lasach liściastych i na ich skraju. Na jesieni w kłączach miodunki odkłada się skrobia, która na wiosnę zamienia się w cukier i odżywia młode pędy. Gdy tylko śnieg stopnieje, a liście na drzewach nie zdążą się jeszcze rozwinąć, miodunka rozkwita jedna z pierwszych. Szczególne są jej kwiatki o barwie zmiennej: z początku ukazują się kwiatki czerwone, potem fioletowe i w końcu błękitne. Na jednej roślinie w bukieciku jednego kwiatostanu możemy zobaczyć kwiatki różnobarwne. Kwiatek jest z rósł opłatkowy o pięciu płatkach; kielich — pięciodziałkowy, pręcików jest pięć i słupek jeden. Liście są jajowate o jasnych plamach.

Całą roślinę pokrywają włoski, stąd rodzinę Boraginaceae nazywano tmntkoliMtne. Miodunkę nazywamy też płucnikiem.

Naukowa jej nazwa Pulmonaria officinalis pochodzi od słowa łacińskiego „pulmo", to jest płuco. W ludowej medycynie miodunkę stosowano do leczenia chorób płucnych i gruźlicy płuc u dzieci. Dlatego nosi nazwę „officinalis", to jest lekarska.

i