62752 P4290149

W i BK l niiuiJ

wpływ na społeczeństwo polskie. Świetnym przykładem jest sprawa tworzenia systemu opieki społecznej - jednego z bardziej nowoczesnych w Europie - przez państwo pruskie i w związku z tym objęcie tym systemem Polaków pod zaborem W zaborze rosyjskim, pomijając okres Królestwa Kongresowego i działalności między innymi Fryderyka Skarbka, ciężar opieki nad najuboższymi rodakami spoczywał tymczasem na barkach Polaków. Dlaczego jeszcze użyteczne jest badanie historii kobiet, filantropii czy służby domowej? Można badać różne grupy społeczne, wybierając temat - ideę, proces - dotyczący kilku warstw. Filantropia była doskonałym pretekstem do zbadania postaw nie tylko inteligencji czy ziemiaństwa, ale też najuboższych. Taka problematyka wymaga badań interdyscyplinarnych.

Śmiem twierdzić, że jako młody badacz patrzę dość optymistycznie i dostrzegam dwie ważne rzeczy. Z jednej strony należy kształcić historyków, którzy nie będą ograniczać się do jednego zagadnienia, tylko będą dokonywać syntez pewnych zjawisk na terenach wszystkich ziem polskich i porównywać sytuację tych obszarów z Europą Zachodnią i Środkowo-Wschodnią. Wiem, że na to trzeba czasu, oczytania i mrówczej pracy, także wielu innych naukowców. Dlatego tak potrzebne są badania regionalne oraz nad konkretnymi instytucjami. W prowadzonych przeze mnie badaniach nad filantropią bardzo przydatne okazały się, przykładowo, zarówno rozważania natury ogólniejszej, analiza idei i postaw społecznych przeprowadzona przez Czesła-wa Kępskiego¹³ czy Jerzego Jedlickiego¹⁴, jaki i wyniki badań szczegółowych nad instytucjami dobroczynnymi dziewiętnastowiecznej Warszawy autorstwa Elżbiety Mazur¹⁵ czy Anny Barańskiej¹⁶, która zajmowała się postawami społeczno-obywatelskimi kobiet w czasie powstania listopadowego.

.en*

a

o*¹ ot*⁶" I ols*¹

- 'cCgj

op^r'

>s

l>P^f

ty

fii

.(Sty ■

p°^!

,l!

ty^,,p

uitt⁸‘

ty*⁶

pt°^f

po*

_tet^£

W ^!

nu

KO

l

Moja refleksja będzie dotyczyć referatu pana prof. Doparta oraz po Dr części wypowiedzi pani dr Barańskiej, pani dr Deszczyńskiej i pana dr. Le- JERZY walskiego, a mianowicie badań nad religijnością. Wynika to m.in. z tego, że    KUZICKI

sam zajmuję się kwestią religijności Wielkiej Emigracji. Chciałbym zwrócić Uniwersytet uwagę na pewne niedostatki, zagadnienia, które nie są do końca zbadane.    Rzeszowski

Kwestia religijności Wielkiej Emigracji zwykle sprowadzana jest do mistycyzmu, mesjanizmu, co jest ogromnym uproszczeniem. Są prace

13    C. Kępski, Idea miłosierdzia a dobroczynność i opieka, Lublin 2003.

14    J. Jedlicki, Jakie) cywilizacji Polacy potrzebują. Studia z dziejów idei i wyobraimXJXwitk_u, Warszawa 1988.

15    E. Mazur, Dobroczynność w Warszawie XIX wieku. Warszawa 1999.

16    A. Barańska, Kobiety w powstaniu listopadowym 1830-1831, Lublin    i

44