71790 SNC03730

Układ ten, z pewnymi modyfikacjami, powtarza si_e ,/n, u tam dominuje wielki, wokółantarktyczny D^f iach«5n" ^p"^,4'****» Prądy oceaniczne mają różną prędkość i niosą-----

a*

W*

uu «—7    ⁿ 4 pręuKosc i niosą rozmaite masy wód r

w pobliżu Florydy osiąga prędkość 120 mil morskich na dobę, tj ponad 2o kszc przepływy ma Prąd Antarktyczny, między Afryką i Antarktydą , m³ wody na sekundę, w Cieśninie Drake’a między Ameryką Poi odmo 180mlnm³/s.

Strumienie ciepła, transportowanego wraz z masami wód wykazu zróżnicowaniem zmienną wielkość i kierunek, zależny od koni inno

unicznych i wypadkowej przepływu i temperatury poszczególnych ul_L_

nypji (rys. 9.8). Sumaryczna moc strumieni i kierunek transportu depta m.in. istnienie „pompy cieplnej” na Pacyfiku: moc skierowanego na południ* nia wzrasta po przekroczeniu równika od 230 do 1920 bln W. Na Atlantyku, ryczny strumień jest skierowany na północ, jego moc w strefie równduzwej od 1150 do 1550 bln W.

*ą t a*

W/Wtą/j,,,

da/l/w t

Ryj. 9.8. Transport ciepła przez prądy oceanów, w bln watów (wg Haugtona, za Witmm, 19%)

P*

atuty,

Cyrkulacja oceaniczna przyczynia się m.in. do wymiany znacznych ilości ciepła nnę-dzy półkulami. Wymiana ta jest niezrównoważona, bowiem przez równik przepływa j więcej ciepła na południe niż na północ; strumień atlantycki ma moc o połowę mniejsza od mocy strumieni na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim (rys. 9.8). Jest to zgodne ze znanymi różnicami insolacji półkuli północnej i południowej. Uprzywilejowana iiuołacyjgfc półkula północna oddaje część swej nadwyżki ciepła, które przejmuje południowa połowa globu ziemskiego.

9.3. Kontynenty i orografia

Podłoże lądowe atmosfery jest bardzo „płytkim” zbiornikiem ciepła, w którym reakcje termiczne na dopływ i odpływ energii promienistej są wielokrotnie większe niż w przypadku wody morskiej, poziomy transport ciepła praktycznie nic istnieje (co sprzyja powstawaniu znacznych kontrastów termicznych), parowanie natomiast zmie-

204