Nartowska Różnice indywidualne0018

branych sytuacjach powtarzają się, można spowodować pewne modyfikacje, przekształcić je w taki sposób, aby tó samo zjawisko ujrzeć w nieco innym świetle. Takie postępowanie będzie już miało charakter eksperymentu naturalnego.

Eksperyment natural n y jest tą techniką badawczą, którą może zastosować nauczyciel w klasie przedszkolnej podczas zabawy w ogródku lub przy innych zdjęciach, a więc^-w warunkach całkowicie naturalnych i codziennych h Nauczyciel aranżuje sytuację lub poleca wykonanie zadania, w których spodziewa się wywołać u dzieci (lub jednego dziecka) określone reakcje lub sposoby działania ukazujące wyraźniej niż w życiu codziennym te cechy lub formy zachowań, które są obiektem jego zainteresowania. Eksperyment naturalny można stosować zarówno w badaniach indywidualnych, jak i grupo-, wych. Na przykład nauczyciel może polecić dzieciom dokonanie klasyfikacji przedmiotów bez uprzedniego przygotowania, aby sprawdzić, jakie są umiejętności i możliwości dzieci w tym zakresie lub jakie kryterium klasyfikacji jest najczęściej stosowane przez dzieci w danej grupie.. Następnie' po przeprowadzeniu wielu zajęć dydaktycznych, których tematem jest klasyfikacja przedmiotów (innych niż zastosowane w ' eksperymencie), nauczyciel może ponownie przeprowadzić badanie będące punktem wyjścia. W ten sposób zaobserwuje zmiany, * jakiś zaszły w umiejętności klasyfikowania przedmiotów pod ¹ wpływem uczenia zarówno w całej grupie, jak i u poszczególnych dzieci. Tym samym przekona się, czy przyjęta metoda w przeprowadzonym ćwiczeniu była skuteczna, czy nie.

Pomimo że eksperyment odbywa się w warunkach codzienności, jego cel, przebieg oraz sposób rejestracji wyników powinien być przemyślany i szczegółowo opracowany. Eksperyment powinien być przeprowadzony [ ściśle według planu. Jeżeli, w naszym przykładzie, w trakcie eksperymentu dotyczącego klasyfikacji jednemu dziecku będziemy pomagać, ą innemu nie lub dzieci będą operowały różnymi zestawami przedmiotów, wyniki będą* nieporównywalne, a eksperyment bez wartości. Eksperyment naturalny musi spełniać pewne warunki,¹ które ustalamy w zależności od celu badania, rodzaju badanego zjawiska, liczby badanych, wieku badanych itp. Czynniki zewnętrzne, z którymi badani stykają się na co dzień (urządzenie^: sali, osoba badającego nauczyciela, koledzy), nie są wprawdzie eliminowane, ‘lecz powinny być brane pod uwagę w ocenie i interpretacji wyników. Nauczyciel może również prowadzić ukierunkowaną obserwację w czasie zajęć przy stolikach, na przykład podczas rysowania, wycinania lub lepienia z plasteliny. Łatwo wtedy poświęcić szczególną uwagę wybranym dzieciom lub jednemu z nich obserwując nie tylko efekty działań, lecz przebieg wykonanego zadania. W takich wypadkach można również wprowadzić elementy eksperymentu naturalnego polecając dziecku wykonanie takiego zadania, w którym prawdopodobnie ujawniają się w sposób wyraźniejszy cechy będące przedmiotem naszego zainteresowania. Szczegółowe przykłady takiego postępowania podamy w następnych rozdziałach

39

1

W przeciwieństwie do eksperymentu laboratoryjnego, podczas którego badane dziecko jest izolowane od normalnego otoczenia, a bodźce zewnętrzne dopływające do badanego są ściśle kontrolowane przez badającego i regulowane zgodnie z programem eksperymentu.