Nartowska Różnice indywidualne0042

nia piaskownicy, wspinają się na nie, czasem gonią się wzajemnie, rzucają piłką i biegną za nią. Widząc zabawy starszych dzieci próbują je naśladować, a więc posuwają nogą kamień jak przy grze w „klasę”, kopią piłkę itp. Repertuar ich zabaw ruchowych wzrasta z wiekiem pod wpływem naśladownictwa starszych dzieci oraz pod wpływem zabaw organizowanych przez dorosłych. Coraz częściej zabawy ruchowe stają się bardziej ustrukturalizowane. Starsze dzieci nadają im już treść i w przybliżeniu określają cel, przez co nabierają charakteru zabaw tematycznych ;lub gier sportowych, co wzbogaca zakres i Rodzaj ruchów używanych w zabawie. Już powierzchowna obserwacja grupki przedszkolaków w tym samym wieku pozwala zauważyć różnice indywidualne pomiędzy dziećmi w zakresie sprawności i szybkości ich poruszania się. U jednych repertuar jest bogaty i zróżnicowany, u innych ograniczony do biegania i podskakiwania. Sposób wykonywania poszczególnych ruchów też jest zróżnicowany; o jednych mówimy, że są zręczne, zwinne, ich ruchy są harmonijne, ładne, o innych, że poruszają się niezgrabnie, brzydko i ciężko. Obserwowane w grupie różnice mogą wynikać zarówno z tego, że kilkoro dzieci wyraźnie przewyższa sprawnością swoich rówieśników o przeciętnym poziomie, jak i z faktu, że są tam również dzieci bardzo niezręczne, prezentujące poziom rozwoju ruchowego odpowiadający młodszej grupie wiekowej. Tych ostatnich jest na ogół niewiele, 1 — 3 w grupie przedszkolnej (ok. 10%), znacznie mniej niż dzieci niesprawnych w samoobsłudze, gdyż jak mówiliśmy,, dzieci te nie wykazywały na ogół opóźnień w ogólnym rozwoju ruchowym.

Rozpatrując przejawy ogólnej niezręczności ruchowej musimy pamiętać, y* jakim wieku jest dziecko.

U wszystkich dzieci z na jmłod s z ej g r u-py przedszkolnej (3—4-latki) ruchy po-stawno-lokomocyjne są jeszcze niedoskonałe, wobec czego wyciąganie wniosków na temat sprawności lub niesprawności określonego dziecka, nawet po kilkumiesięcznej obserwacji, może być przedwczesne i ryzykowne. W tym okresie należy raczej zwrócić uwagę na samorzutną aktywność ruchową dziecka, na jego reakcje i zachowania podczas zabaw i ćwiczeń ruchowych.

Program wychowania przedszkolnego przewiduje dla tej grupy wiekowej wiele zajęć usprawniających motorykę całego ciała, które dają możność obserwowania dziecka i wpływania na jego aktywność ruchową. W tym okresie ważny jest stosunek dziecka do tych zajęć i reakcja dorosłych na ewentualne niepowodzenia. Niepokoić powinny nie te dzieci, które są niezręczne lub poruszają się wolno i niezgrabnie, ale chętnie biorą udział w zajęciach i nie zniechęcają ich niepowodzenia, lecz te dzieci, które unikają zajęć ruchowych, okazują lęk i niepokój, nie podejmują prób wykonania czynności nowych, ograniczając się do ruchów już względnie opanowanych. Dzieci niezręczne, ale chętnie podejmujące zabawy ruchowe mają wszelkie szanse wyrównania ewentualnych braków w czasie własnej aktywności zabawowej. Natomiast dzieci unikające ruchu tracą okazję do ćwiczeń. Niepokój i lęk w czasie zabaw ruchowych mogą być wynikiem przykrych doświadczeń dziecka, bolesnych upadków lub takich urazów, które pociągnęły za sobą interwencję lekarską. Rów-

89