Nartowska Różnice indywidualne0028

długo posługiwało się gestem lub pojedynczymi słowami, chociaż umiało budować zdania. Jakie były zachowania rodziców i ich reakcje, które mogłyby wpłynąć na stymulację rozwoju mowy. Musimy bowiem pamiętać, że rodzaj i nasilenie aktywności werbalnej małego dziecka bywa następstwem ogólnej atmosfery emocjonalno-uczu-ciowej panującej w rodzinie, jak i aktywności werbalnej jej członków.

Jak wiadomo z rozwojem mowy sprzężony jest rozwój myślenih s ł o w n o-p o j ę c i o-w e g o. Zdarza się jednak, że dzieci, których mowa rozwijała się względnie, prawidłowo, wykazują trudności w rozumieniu związków zachodzących między zjawiskami i przedmiotami, między kolejno następującymi faktami, co odbija się w ich działalności i wypowiedziach słownych. W wywiadzie prowadzonym z matką będziemy szukać odpowiedzi na pytanie, jaki jest 'rozwój myślenia dziecka, lecz jednocześnie należy, pamiętać o zachowaniu ostrożności w wyciąganiu wniosków. Będziemy się więc interesować:

1)    czy dziecko rozumie treść przeczytanych bajek, wierszyków, opowiadań, historyjek obrazkowych i czy wyjaśnienia, których mu udzielamy, ułatwiają zrozumienie, a więc czy umie '•£ nich korzystać;

2)    czy napotykając we własnej działalności jakieś trudności próbuje samo je rozwiązać i umie wyciągać wnioski z własnych błędów, czy też uporczywie je powtarza, pomimo że powodują nieskuteczność działania lub korygowane są przez dorosłych;

3)    czy potrafi odnajdywać wspólne cechy przedmiotów lub różnice między nimi (i jakie) i czy ta umiejętność wyraża się w różnych podejmowanych zadaniach klasyfikacyjnych, na przykład ■pzy układaniu zabawek lub pomaganiu matce ■przy sprzątaniu itp.

'Należy podkreślić, żę trudności w wymienionych zakresach są zależne od wieku dziecka oraz że mogą mieć różne przyczyny, jak’ np. ■rak treningu lub ogólnie mała samodzielność Hziecka, co również możemy próbować naświetlić przez odpowiednie pytania stawiane matce. Może się okazać, że wymienione trudności nie (tu wyrazem obniżonego poziomu myślenia, lecz Sygnałem, że ten aspekt rozwoju został w domu rodzinnyńi zaniedbany.

Najwięcej trudności przy prowadzeniu wywiadu ■prawia zebranie informacji na temat emocjo-imlno-społecznego rozwoju dziec-K a. Najdogodniej, jest wykorzystać opis zachowania się dzieci w różnych sytuacjach, np.:

I)    kontaktu z dorosłymi,

j2) kontaktu, z rodzeństwem (młodszym i star-i*|ym),

II)    kontaktu z rówieśnikami,

i) nowych, niecodziennych, a przez to trudnych, 5) odbieranych przez dziecko jako, zagrażające, podział ten nie jest, oczywiście, rozłączny i nie Wyczerpuje wszystkich sytuacji, lecz obejmuje w których możemy obserwować zachowania dzieci ujawniające rodzaj i nasilenie przeżyć [emocjonalnych lub trudności w przystosowaniu ■połecznym.

iDmawiając sytuacje k on t aktu z d o r os ły-m i, interesują nas przede wszystkim związki nczuciowe' dziecka z rodzicami i innymi,! dorosłymi członkami rodziny. Ujawniać się one mogił w częstości kontaktów i atmosferże' im towarzyszącej. Częstość kontaktów może wynikać ■ inicjatyw dorosłych lub z inicjatywy dziec-