Nartowska Różnice indywidualne0012

się w zespół objawów świadczących o zaburzeniu. ima ffcy#*-»-«(!>    ■-

U podłoża zaburzeń w rozwoju- stwierdza się bardzo często mikrouszkodzenia OUN, nabyte w najwcześniejszych okresach rozwoju osobniczego których negatywny wpływ bywa wzmacniany przez nieprawidłowe oddziaływanie Środowiska wychowującego.

Proces wychowawczy zarówno w rodzinie, jak i w instytucjach wychowawczych, jest zawsze łańcuchem interakcji między dzieckiem a dorosłymi. Postawy i działanie dorosłych wobec wychowanka są rezultatem z jednej strony — cech osobowości wychowawcy, z drugiej —¹ cech indywidualnych- ^!'j (lub wynikających ' z zaburzenia) dziecka. W' prbcesie wychowawczym powinno Się więc .zmierzać w kierunku korygowania dotychczasowego przebiegu rozwoju, tak aby nie dopuścić do pogłębienia się niekorzystnych cech indywidualnych oraz do wykształcenia się zaburzeń wtórnych, będących rezultatem trudnej sytuacji dziecka nieharmonijnie rozwijającego się. Dlatego konieczna jest pełna świadomość wychowawcy i rodziców własnej postawy i • stosunku emocjonalnego do wychowanka oraz umiejętność regulowania; i kontrolowania swego zachowania. Powinno ono wynikać z wiedzy wychowawcy na temat możliwości dziecka, jego osiągnięć i braków oraz przyczyn, które wpłynęły na wykształcenie się określonych cech, niezależnie od tego, czy uważamy je za przejaw zaburzenia,'czy tylko za indywidualny rys sylwetki psychologicznej dziecka.

Trudno jest więc nakreślić wyraźną granicę między oddziaływaniami wychowawczymi a terapeutycznymi. Szczególnie w wychowaniu przedszkolnym, gdy dziecko przebywa pod opieką nauczyciela 8-10 godzin dziennie, kiedy każda interakcja między wychowawcą a dzieckiem może stać się czynnikiem terapeutycznym, pomimo że pozornie nie odbiega niczym szczegół^ hym od „normalnego” postępowania wychowawczego. O jej walorach terapeutycznych decyduje świadomość wychowawcy, regulująca przebieg tej interakcji zgodnie z wiedzą o dziecku i celem, jaki. nauczyciel chce osiągnąć.