72863 Obraz6

VI. Państwo - problem terminologii

72.    Mówiliśmy, że władza publiczna może się ujawnić w postaci władzy państwowej. Wyjaśnienie zatem, czym jest władza państwowa, możliwe będzie, gdy ustalimy, czym jest państwo. Co oznacza ten termin? W języku polskim wiąże się on ze słowem „pan”. Panem natomiast jest ten, kto jest wyróżniony przez swoją zwierzchnią pozycję społeczną, ten, kto panuje, ten, kto ma majątek i władzę. W Polsce przedrozbiorowej terminem „państwo” określano niekiedy wielkie ziemskie dobra magnackie. W języku rosyjskim słowo gosudarstwo - „państwo” ma związek ze słowem gosudar - „monarcha”. W innych językach: w angielskim - the słate, francuskim - / 'Etat, niemieckim - der Staat, nazwa ta pozostaje w wyraźnym pokrewieństwie z włoskim lo stato, słowem używanym od czasów renesansu (Niccolo Machiavelli) na oznaczenie tworu politycznego, który współcześnie nazywamy państwem. Nazwa „państwo” pojawiła się w językach europejskich wraz z uświadomieniem sobie przez ludzi odrębności dwu instytucji publicznych - osoby władcy oraz publicznoprawnego, społecznego tworu organizacyjnego, którego władca nie jest dysponentem--właścicielem, lecz jedynie najwyższym funkcjonariuszem. W Polsce znalazło to wyraz w upowszechnieniu się w okresie monarchii stanowej określenia „Korona Królestwa Polskiego”, oznaczającego ziemie wraz z zamieszkałą na nich ludnością, pozostające pod władaniem kolejnych królów polskich. Wcześniej z państwem utożsamiano bowiem osobę władcy i jego włości. Było to patry-monialne rozumienie państwa.

73.    Niektórzy historycy, nie bez pewnych racji, podają w wątpliwość prawidłowość posługiwania się terminem „państwo” w