73514 P1100062 (2)

322 Jerzy Świątek, Informacja a perswazja w tekście reklamowym

możemy traktować argumenty zdaniowe jako jednostki informacji, które wpływają na perswazyjność tekstu w wymiarze logicznym. Jednak takie spojrzenie, jak i inne modele, o których wspomniałem, traktują zagadnienie relacji pomiędzy komponentem informacyjnym i perswazyjnym w sposób fragmentaryczny. Analiza aktu reklamowego jako holistycznego aktu perswazyjnego, który można rozumieć jako realizację wyidealizowanego kognitywnego modelu działania, pozwala spojrzeć na wszystkie elementy przekazu o charakterze reklamowym, jak na elementy, których istota sprowadza się do metaforycznego określania wartości i kierunku siły przymuszającej adresata reklamy do działania zgodnego z zamierzeniami nadawcy.

Bibliografia

Asp, K, 1981, „Mass media as molders of opinion and suppliers of information”, Mass Communication Review Yearbook, tom 2, s. 332-354.

Burkę, K., 1969, Rhetoric o/Motives, Berkeley.

Dahl, H., 1993, The Pragmatics of Persuasion, Kopenhaga.

Eco, U., 1996, Nieobecna struktura, tłum. A. Weinsberg, P. Bravo, Warszawa.

Główczewski, A., 1999, „Oddaje tobie co kryje w sobie”, [w:] W przestrzeni komunikacyjnej, red. J. Skuczyński, Toruń

Kotler, P, 1988, Marketing Management, Englewood Cliffs.

Lewicki, A. M., 1995, „Frazeologizmy w sloganach reklamowych (reklama prasowa)”, [w:] Kreowanie świata w tekstach, red. A. M. Lewicki, R. Tokarski, Lublin, s. 215-228. Lichański, J. Z., 1996, „Retoryczne aspekty reklamy (przykład polski)”, Przegląd Humanistyczny 5, s. 57-64

Nash, W., 1989.Rhetoric. The Wit of Persuasion, Cambridge.

Perelman, C., Olbrechts-Tyteca, L., 1969, The New Rhetoric: A Treatise on Argumentation, Notre Damę.

Petty, R. E., Cacioppo, J. T. 1990, „Involvement and persuasion: Tradition versus integration”, Psychological Bulle tin 107, s. 367-374.

Shannon, C., Weaver, W., 1949, Mathematical Theory of Communication, Urbana.

Skowronek, K., 1993, Reklama. Studiumpragmalingwistyczne, Kraków.

Thomas, J„ 1995, Meaning in Interaction: An Introduction to Pragmatics, Londyn. Verschueren, J., 1995, „The conceptual basis of performativity”, [w ] Essays in Semantics and Pragmatics. In honour of Charles J. Fillmore, red. M. Shibatani, S. Thompson, Amsterdam, s. 299-321.

Maria Wojtak Lublin

Potoczność w tekstach prasowych

W niniejszym artykule nie zamierzam snuć refleksji na temat istoty potoczności, statusu potocznej odmiany języka czy zbioru jej wyróżników. Przyjmuję, że polszczyzna potoczna to taka stylistyczna odmiana języka, którą posługujemy się przede wszystkim w codziennych kontaktach komunikacyjnych. Status stylu przypisuje się temu wariantowi języka ze względu na zastosowania komunikacyjne, a także zbiór cech i językowych wykładników przekazujących określoną wizję świata czy też koncepcję doświadczania świata (zob. Bartmiński, 1992:38 i nast). Wśród wyróżników polszczyzny potocznej umieścić trzeba prymamąmówioność, powszechność zasięgu, spontaniczność, niespecjalistyczny charakter wysłowienia, familiamość i ekspresywność (zob. Anusiewicz, 1992:11-12; Lubas, 1983:86).

Polszczyzna potoczna, co zgodnie uwypuklają badacze (zob. Ożóg, 2001:48-49; Skawiński, 1992: 82), była do niedawna niedoceniana zarówno jako obiekt badań, jak i środek komunikacji. Sytuacja się zmieniła po roku 1989 i obecnie postrzega się tę odmianę jako ekspansywną, a wręcz modną (Dunaj, Przybylska. Sikora. 1999:229,246: Lubas, 2000b: 162; Kamińska-Szmaj, 2001:59-61; Kita, 1993:37; Ożóg, 2001:69-70; Skawiński, 1992:83,86). Zwiększył się zakres użycia języka potocznego w komunikacji oficjalnej: w wystąpieniach polityków, w mediach, a zwłaszcza w reklamie (por. Kita. 1993:34-38; Ożóg, 2001:48-72 i nast).

Dostrzegając ekspansję języka potocznego w tekstach prasowych, językoznawcy przedstawili: obecną w tych tekstach leksykę potoczną (Lubas. 2000a: 83-95X potoczną stylizację w tytułach (Kamińska-Szmaj, 2001:59-61: Ożóg, 200i: 67) i podstawowe funkcje form potocznych. Jako środek perswazji potocyzmy przełamują dystans między nadawcą a odbiorcą, służą kreowaniu wizerunku nadawcy i przeciwstawiam u się oficjalnej sztampie (por. Lubas. 2000a: 84-85,89). Stają się ponadto zaproszeniem do gry językowej (zob. Kamińska-Szmaj, 2001:59-61: Kita. 1993:34-38; Ożóg. 2001:67-69; Skawiński, 1992:83).

Wstępna analiza licznych wypowiedzi z prasy ogólnej i wyspecjalizowanej pozwala domniemywać, że znacznie szerszy w stosunku do już opisanego jest zakres użycia form potocznych, bardziej zróżnicowana i bogatsza motywacja oraz powiększony zbiór szczegółowych funkcji.

W niniejszym artykule, opartym na materiale z prasy wyspecjalizowanej, chcę się zastanowić nad następującymi zagadnieniami: dlaczego tak bardzo atrakcyjny jest

Język trzeciego tysiąclecia //. tom 1: Nowe oblicza komunikacji we współczesną? poiszczjsm*. red. Grzegorz Szpila, seria Język a komunikacja 4, Kroków. Wydawnictwo Tertiua.