Zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym
Wy I. Pojęcie, istota ryzyka oraz jego klasyfikacja
Ryzyko od dawna jest obecne w życiu człowieka. Towarzyszy zarówno stanom jak i działaniom gospodarczym człowieka, a zwłaszcza jego decyzjom dotyczącym przyszłości. W literaturze spotkać można dwa podejścia definicyjne ryzyka tzw. ujęcie negatywne i neutralne.
Potocznie - ryzyko utożsamiane jest z niebezpieczeństwem, zagrożeniem czegoś, czego osoba nie może do końca przewidzieć i nie może temu w pełni zapobiec. Również tradycyjnie ryzyko definiowane jako stan niepewności, niosącej możliwość poniesienia straty, prawdopodobieństwo, że niekorzystne zdarzenie nastąpi. W obydwu tych przypadkach mamy do czynienie z tzw. negatywnym pojmowaniem ryzyka. Ryzyko tak pojmowane stanowi różnego rodzaju zagrożenia dla:
• osób, polegające na tym, że osoba może stracić zdrowie, życie, lub ulec wypadkowi i stracić zdolność do pracy zarobkowej;
• dla majątku np. zagrożenie utraty całości lub części majątku rzeczowego lub majątku finansowego (inwestycji kapitałowych).
Ryzyko towarzyszy działalności gospodarczej, gdyż podmioty gospodarujące podejmują różnorakie decyzje gospodarcze nie są i nie mogą być całkowicie pewni rezultatów swoich decyzji, stąd mówimy, że działają w warunkach ryzyka. Ekonomiści traktują ryzyko jako niepewność rezultatu, ale dwojaką. Z jednej strony jako niebezpieczeństwo wystąpienia straty lub zysku (korzyści) mniejszego niż oczekiwany (zakładany) na skutek zakłóceń spowodowanych oddziaływaniem nie poddających się kontroli czynników zmieniających warunki procesu gospodarowania. Z drugiej strony jako szansę osiągnięcia zysku większego niż oczekiwany (ponad przeciętnego), w sytuacji gdy do zakłóceń ze strony środowiska zewnętrznego nie dojdzie. Mówimy, że jest tzw. neutralne pojmowanie ryzyka
Statystycy i matematycy postrzegają ryzyko jako obiektywne prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska przynoszącego stratę lub prawdopodobieństwo niekorzystnej łożnicy pomiędzy planem (założeniem) a jego realizacją (faktycznego rezultatu). To podejście znajduje zwolenników także w ekonomii, dlatego odróżnia się ryzyko od niepewności.
W teorii ubezpieczeniowej ryzyko utożsamione jest ze zdarzeniem losowym, które ma następujące atrybuty: niezależność od woli jednostki, nadzwyczajność, statystyczna prawidłowość
Ad 2. Klasyfikacja ryzyka:
I. Ze względu na rezultaty wyróżniamy ryzyko czyste i spekulacyjne. Ryzyko spekulacyjne występuje wówczas, gdy istnieje niebezpieczeństwo straty i jednocześnie szansa na wygraną (ponadprzeciętne korzyści). Ryzyko to niesie ze sobą 3 możliwości:
• stratę,
• zysk
• brak straty lub zysku.
Przykładem ryzyka spekulacyjnego jest ryzyko inwestycyjne. Inwestor kupuje kapitał aby go pomnożyć. Niejako przy okazji kupuje też ryzyko. Kiedy ujawni się przewidywane niebezpieczeństwo i negatywnie wpłynie na osiągnięcie zakładanych przez niego celów -poniesie stratę. Kiedy niebezpieczeństwo nie zrealizują się - osiągnie ponad przeciętny zysk. Im większej stopy zwrotu oczekuje inwestor tym większe ryzyko ponosi.