Zarz Ryz Finans R1254

354 Zarządzanie ryzykiem finansowym

opcji sprzedaży ma prawo do jego sprzedaży; sprzedawca opcji sprzedaży ma obowiązek dokonania zakupu.

Określony walor

Kontrakty opcyjne dotyczą szerokiego wachlarza walorów: akcji, indeksów akcyjnych, stóp procentowych (lub cen obligacji), kursów wymiany oraz towarów. Ponieważ naszym celem jest ogólne przedstawienie sposobu funkcjonowania opcji, zaczniemy od opcji najczęściej wystawianych - opcji na akcje. W rozdziale 13 omówimy dodatkowo opcje na inne aktywa.

Określona cena i data

Cena, po której nabywca opcji może kupić lub sprzedać dany walor, nazywana jest ceną wykonania lub ceną realizacji opcji (exercise price, strike price).

Ostateczny termin, w którym posiadacz opcji może kupić lub sprzedać dany walor, nazywa się datą wygaśnięcia opcji (expiration datę, maturity datę). Opcja, którą można wykonać tylko w dniu wygaśnięcia, jest nazywana opcją europejską. Opcję amerykańską można wykonać w dniu wygaśnięcia lub wcześniej¹.

Graficzny obraz opcji

Podobnie jak w wypadku innych finansowych instrumentów pochodnych, istotę opcji najłatwiej zrozumieć, posługując się rysunkiem. Zacznijmy od rozważenia wartości europejskiej opcji akcyjnej w dniu wygaśnięcia (wartości końcowej opcji). W odniesieniu do opcji będziemy się posługiwać następującą notacją:²

S = cena akcji, cena waloru;

X = cena wykonania opcji ³;

C = wartość opcji kupna;

P = wartość opcji sprzedaży.

1

Zauważmy, że terminy „amerykańska” i „europejska” odnoszą się jedynie do charakterystyki opcji - czy można je wykonać przed datą wygaśnięcia, czy też nie. Określenia te nie mówią nic na temat tego, gdzie dokonuje się transakcji tymi opcjami: np. transakcje na Giełdzie Amsterdamskiej obejmują opcje amerykańskie, a nie europejskie. W rozdziale 15 przedstawimy inne opcje określane terminami geograficznymi - „azjatyckie” i „bermudzkie”.

2

- Dla uproszczenia pomijamy koszty transakcyjne i podatki.

3

' W innych źródłach spotyka się symbol K używany do określenia ceny wykonania.