648 J. ROTHFELD
punkty ucisku. Na nieowłosionych częściach skóry rozmieszczenie punktów jest mniej regularne i nie tak gęste.
Działanie ucisku, wywartego na skórę, zależy od wielkości ucisku, od miejsca, od wielkości powierzchni, na którą ucisk działa i od szybkości jego działania. Jako miarę ucisku przyjmujemy ciężar, który działa na milimetr kwadratowy powierzchni; mierząc ucisk podajemy ciężar działający na m2 skóry albo na ilość atmosfer (jedna atm. 10 gr mm2). Im mniejszą jest powierzchnia, tern wrażenie przy tej samej sile działającej jest silniejsze. Jeżeli zatem chcemy oznaczyć próg pobudliwości dla wrażenia ucisku, to otrzymamy różne wartości zależnie od tego, czy powierzchnia będzie większą, czy mniejszą. Najmniejszą wartość progu pobudliwości, którą spotyka się na nieowłosionej skórze, na powierzchni 0*5 mm2 = 0 036 atmosfery. Jeżeli powierzchnia jest mniejszą aniżeli
0 5 mm2, to pobudliwość nie obniża się więcej, ale wzrasta. Tak n. p. dla powierzchni 0-05 mm2 wynosi próg pobudliwości 0 25 atmosfery, a przy 0 005 mm2 równa się 0*8 atmosfery. Jeżeli powierzchnia jest większą aniżeli 0'5 mm2, to próg pobudliwości jest większy i wzrasta stopniowo w miarę zwiększania się powierzchni. Z faktu tego, że przy tym samym ucisku, a przy zwiększającej się powierzchni wrażenie się zmniejsza, jakoteż z faktu, że przy zmniejszającej się powierzchni (do 0*5 mm2) wrażenie wzrasta, wynika, że nie ucisk jako taki wpływa na^zadrażnienie punktów ucisku, ale zmiana w ukształtowaniu powierzchni skóry, wywołana przez ucisk.
Te zmiany w skórze uwidocznione są w schemacie wedługFreya
1 Kiesowa (ryc. 236). Ze przy powierzchni mniejszej aniżeli 0-5 mm2 działanie ucisku nie wzrasta, ale maleje, tłumaczy się w ten sposób, że zmiany w skórze są powierzchowne i nie dosięgają w głębi leżących zakończeń nerwowych. Ponieważ dla zadrażnienia zakończeń miarodajną jest wielkość zmiany wskórze, a nie kierunek zmian, przeto można uskutecznić zadrażnienie nie tylko przez ucisk, ale także przez naciąganie skóry. W obu p^^padkach potrzeba dla wywołania zadrażnienia takiej samej siły bodźca.
Jeżeli ucisk działa równomiernie na skórę, wtedy nie odczu-wamy żadnego wrażenia ucisku, jak to n. p. ma miejsce z ciśnieniem atmosferycznem. Jeżeli natomiast ucisk jest nierównomierny, wtedy wrażenie jest wyraźne. Ręka włożona do rtęci lub wody