84902 obraz8 (13)

INICJACJE DZIEWCZĄT

Zanim bardziej szczegółowo zbadamy kilka tematów inicjacyjnych i pokażemy ciągłość między obrzędami dojrzałościowymi a obrzędami wejścia do stowarzyszeń tajemnych, zatrzymajmy się nieco na inicjacjach dziewcząt, które były rzadziej badane niż inicjacje chłopców, i dlatego też są dość słabo znane. Co prawda, żeńskie obrzędy dojrżałościowe, a zwłaszcza ich aspekty tajemne, były trudniej dostępne dla etnologów. Większość obserwatorów przekazała nam opisy raczej zewnętrzne. Dysponujemy dosyć małą ilością materiałów dotyczących pouczenia religijnego dziewcząt w czasie ich inicjacji, a zwłaszcza obrzędów tajemnych, przez które - jak się uważa - przechodzą. Pomimo tych luk można wyrobić sobie przybliżone pojęcie o strukturze i morfologii tyyh inicjacji.

Należy zauważyć najpierw, że:[lufżeńskie, inicjację dojrzałościowe są mniej rozpowszechnione - niż inicjacje Ilojrzałościowe. chłopców,, choć poświadczone są już w dawnych stadiach kulturowych (Australia, Ziemia | Ognista itd.J‘^2) obrzędy tę_są;.,zmcznię,.prostszej, od obrzędów inicjacji 1 chłopców;(A j) wreszcie, inicjacje"'dziewcząt są indywidualne. ;'Ta ostatnia cecha miała ważne konsekwencje. Wynika ona oczywiście z faktu, że inicjacja żeńska zaczyna się wraz z pierwszą menstruacją. Ten fizjologiczny symptom, oznaka dojrzałości płciowej, nakazuje zerwanie: wyrwanie dziewczyny z jey rodzinnego świata. Natychmiast zostaje odizolowana, oddzielona od wspólnoty - co przypomina nam oddzielenie chłopca od matki i jego odosobnienie. Zarówno u jednej, jak i u drugiej płci inicjacja zaczyna się. od zerwania. Z tą tylko różnicą, że u dziewcząt odosobnienie następuje bezpośrednio po pierwszej menstruacji, jest więc indywidualne - podczas gdy u chłopców inicjacja jest zbiorowa. Indywidualny charakter odosobnienia, które ma miejsce w zależności od pojawienia się oznak katamenicz-nych, wyjaśnia dość ograniczoną liczbę obrzędów inicjacyjnych. Nie należy jednak zapominać o jednym: czas trwania odosobnienia różni się w zależności od kultury: od trzech dni (jak w Australii i w Indiach) do dwudziestu miesięcy (Nową. Irlandia) lub nawet kilku lat (Kambodża), Oznacza to, że .dziewczęta stanowią na koniec grupę, a ich inicjacjaxel.cbro.wana jest wtedy zbiorowo^{1 2}, pod kierunkiem starych krewniaczek (jak w Indiach) lub starych kobiet (Afryka). Te Instruktorki pouczają je w tajnikach seksualności i płodności oraz nauczają je zwyczajów plemienia i przynajmniej części

1

   Por. B. Spencer, Native Tńbes of tbe Northern Territory of Australia (London 1914), s. 326; Spencer i Giiien, The Arunta, II, s. 481; W. E. Roch, Ethnological Studies among tbe North-West-Central Queensland Aborigines, s. 184; K.. L. Parker, Tbe Euablayi Tribe, s. 36-57; W. L. Warner, A Black Cwilisation, s. 75-76. Por także W. Schmidt, Ursprung der Gottesidee, III, s. 706-709 (Kuhn), 988-990 (Euahlayi).

2

   Tak jest na przykład w przypadku plemion południowych Ameryki Południowej; por. J. Haekcł, Jugendweihe und Mannerfest, s. 132 nn.