CCF20100206080

Cytologia i Hi stologia

Istnieje również pewna różnica w unerwieniu, otóż u owodniowców mięśnie zbudowane głównie z włókien szybkich są nieco lepiej zaopatrzone w zakończenia nerwowe. Dokładniej mówiąc, mniej włókien przypada w nich na jedno włókno nerwowe, czyli istnieje możliwość precyzyjnego pobudzania do skurczu niemal pojedynczych włókien. Oznacza to zdolność do wykonywania bardzo precyzyjnych ruchów, np. palców¹. Muskulatura utrzymująca postawę ciała nie jest tak dobrze unerwiona i tam liczba włókien mięśniowych przypadająca na jedno wdókno nerwowe jest większa (nawet kilkaset)7Niższe kręgowce, np. płazy posiadają tylko włókna białe (nikt też nie widział żaby pokonującej dłuższy dystans). U owodniowców w mięśniach występują oba rodzaje włókien (np. u człowieka), rzadko spotyka się całe mięśnie tzw. czerwone, tak jak np. u królika.

Mięśnie są szczególną częścią organizmu, dokonują bowiem zamiany energii chemicznej, zawartej w substancjach energetycznych, na prace mechaniczna. Największe ilości energii zużywają mięśnie szkieletowe i dlatego ich .włókna zawierają znaczne ilości mitochondriów, zwanych tu sarkosomami. Jak już zapewne wiesz cechą mitochondriów jest ciągły ruch obrotowy lub wijący —jednak we włóknach poprzecznie prążkowanych jest tak mało miejsca, że struktur)' te nie mogą wykonać żadnego ruchu. Ponadto, ze względu na duże zapotrzebowanie tlenowe i intensywną przemianę materii, mięśnie szkieletowe są bardzo dobrze ukrwione.

Polecenie skurczu „przychodzi¹' do mięśnia poprzez neurony ruchowe somatycznego układu nerwowego. Neurony czuciowe tego układu informują o stanie mięśnia. Oznacza to, że skurcz takiego mięśnia podlega woli zwierzęcia. Unerwienie troficzne zapewniają wszystkim mięśniom neurony ruchowe układu autonomicznego (por. CZĘSC: ANATOMIA I..., ROZDZ: 8.1).

Na koniec sprawa najbardziej oczywista — poprzeczne prążkowanie widoczne na preparatach nawet pod mikroskopem optycznym. We wszystkich włóknach poprzecznie prążkowanych (także sercowych) miofibryle mają bardzo regularną budowę, jeśli więc ułożenie włókienek kurczliwych także będzie bardzo regularne, należy oczekiwać sumowania się (nakładania) efektu prążków ciemnych (anizotropowych) i jasnych (izotropowych). Wyobraź sobie pojedynczą nitkę widzianą z odległości kilkunastu metrów, potem kilkadziesiąt nitek splecionych w sznurek — jest chyba oczywiste, co będzie lepiej widać. Tak więc w istocie prążkowanie jest dobrze widoczne naw'et dla niewprawnego oka.

Ryc. 46. Włóknu poprzecznie prążkow ane — widok z boku (A — mikrofotografia pow. ok. 300x, B — model).

84