CCF20101219009

Bronisław Szubelak - Hoplita grecki Vll-V w. p.n.e.

25.63). Istnieje również inna możliwość: : . ma wraz z metalową listwą mogła stażu wić całość. W takim przypadku brązowa „;rr.•'a, elastyczna czy też sprężysta, mogła rvc '■••■puszczana w specjalne szczeliny pod : zrzezem i dociskana. Sugerowałyby to rrzedstawienia na wazach. Jednym z elementów widocznych wewnątrz tarczy jest :. e macy wokół obrzeża sznur czy rzemień 7 rzyrwierdzony ozdobnymi ćwiekami, być m: ze z uszkami oraz długimi chwostami. "ego przeznaczenie jest wyjątkowo niejasne. mimo przeświadczenia piszących, że mamy do czynienia z antilabe.¹¹ Wątpli-■ : ści budzi przede wszystkim wyraźnie m-mzane ucho (zapewne drewniane) anti-.ere mimo równocześnie występującego sznura. Toteż pojawiają się przynajmniej —y hipotezy dotyczące funkcji użytkowej - upomnianego sznura. Pierwsza sugeruje, iz służył on do utrzymania linii tarcz podczas pierwszego starcia i chwytał go razem ze swoim imaczem sąsiedni wojownik a- szyku stojący po lewej. Druga mówi : przenoszeniu ciężaru tarczy na barki męki przełożeniu sznura przez ramię. Trzecia natomiast sugeruje, że sznur to mdzaj szelek służących do założenia tarczy na plecy, choć ceramika grecka ukarze wojownika z tarczą przerzuconą na plecy, zawieszoną wcześniej na szyi (sznur biegnie poziomo opasując ramiona).²² Co zekawe przedstawienia wazowe ukazują musami widok sznura pod listwą poipa-iz co wykluczałoby wskazywane wyżej zastosowania.²³ Chyba że przyjmiemy, m listwa z porpaxem była wyjmowana .ze mamy do czynienia z antilabe, czego -.-kluczyć nie można. Chwyt antilabe znajdował się czasami po obu stronach,

symetrycznie, co z kolei świadczyło o uniwersalności i wskazywało na brak emblematu (epizema) na licu tarczy. Bardzo prawdopodobne jest współistnienie sznura i chwytu antilabe mocowanych nitami lub gwoździami do drewnianych elementów konstrukcyjnych. Główki gwoździ zakle-pywano na zewnętrznej stronie.²⁴

Drewniana z zasady tarcza wzmacniana była skórą i blachą brązową. Wykonana z dębiny (0,5 cm), pokrywana była wołową skórą, niekiedy nawet siedmioma warstwami, okuwana brzegiem, a imacz osłaniany umbem.²⁵ Warto wskazać przy okazji kolejne nieporozumienie trans-latorskie: umbo u Greków to omphalos, czyli pępek i od niego urobiono w polskiej literaturze tzw. tarcze pępczaste, o których słyszymy u Stefana Srebrnego (Arystofanes, Osy 1307) czy Seweryna Hammera idącego za Polibiuszem (Dzieje 6.25). Dodatkowym wzmocnieniem była brązowa opaska chroniąca wewnętrzną stronę obrzeża oraz płat blachy brązowej osłaniający wewnątrz przedramię.²⁶

Tarcza argiwska, bo o niej mowa, pojawiła się około 700 r. p.n.e. ze wszystkimi wspomnianymi wyżej elementami jako całkowicie dojrzała konstrukcja.

W późniejszych latach poddana zostanie jedynie niewielkim modyfikacjom.²⁷ Jej średnica oscylująca koło metra to podwojona długość przedramienia (przy założeniu, że poipax usytuowany był centralnie). A ponieważ nie zawsze tak było, tarcze mogły osiągać rozmiary od 80 do 120 cm.²⁸ Cechą charakterystyczną, odnoszącą się wyłącznie do tarcz argiw-skich, jest płaskie obrzeże i wypukły, ale płaski (jak trafnie zauważa Lazenby)

13