CCF20101219025

Bronisław Szubelak - Hoplita grecki Vll-V w. p.n.e.

: — skredytuje to bynajmniej greckich . -    którzy znakomicie sobie radzi-

“ r. ruro skromniejszych doświadczeń

—    :: aukcji hurtowej przeznaczonej dla

* średniozamożnej. Zakup zbroi —ir    -,_Taz z pozostałymi elementami

—    - - irena był znacznym wydatkiem,

-    - —uwalnym z kupnem średniej klasy

—    cr:-du obecnie.⁴⁵ Płócienny pancerz, _i ruro tańszy, znalazł nabywców •—dostępności, egalitaryzmowi czę-

teklaratywnemu elit ateńskich czy i a radnym zakupom w ergasteriach dolco-r~ nmi przez państwo, jak to miało

—    e -;= w przypadku Sparty okresu wojny

-:    neskiej i później.

Pancerz skórzany (spolas)

♦ ombinowany

“urno klejone lub pikowane o grubości cm nie najlepiej poddawało się lami-r r uniu, a przy tym nie należało do naj-rańszych. Znacznie lepsza jako podkład konstruowania tego typu pancerza rur skóra. Sama w sobie nie dawała nawet nominalnej gwarancji ochrony, ale była nastyczna i niedroga. Być może wyrabia-r: z niej, po uprzednim zaimpregnowaniu ciem czy też woskiem, paradne egzem-rlurre np. zbroi torsowej, lecz w użyciu r* z owym była bezwartościowa.⁴⁶ Mimo :: przed rokiem 400 p.n.e. pojawił się skórzany kaftan, być może wzmocniony metalową łuską, o nazwie spolas ,⁴⁷ Pojawia się też cały szereg pancerzy kom-:litowanych łączących w swej konstrukcji mne materiały. Laminowany obok mskowego pokrycia z metalu wykonywane iest ze skóry, natomiast naramienniki

fabrykowane są z grubego płótna i zbrojone. Po roku 500 p.n.e., okresowo dużym uznaniem cieszą się karaceny, czyli zbroje łuskowe.⁴⁸ Ten syryjski wynalazek znajdujący odbicie w nazwie sińon znany był już Mykeńczykom i ceniony w okresie Wieków Ciemnych.⁴⁹ Głównym ośrodkiem jego produkcji pozostawał przez długi okres Cypr znajdujący się w orbicie wpływów bliskowschodnich. Administrujący nim Asyryjczycy propagują pancerz łuskowy w kształcie tuniki, bez rękawów, sięgającej pasa, a od 700 r. p.n.e. intensywnie rozwijają lamelkowy. O ile łuskowy był podstawą uzbrojenia na obszarze wyspiarskim (Kreta, Eubea, Dodekanez), to lamelkowy będzie święcił tryumfy u Etrusków, a u Greków przyjmie się dopiero w epoce hellenistycznej.⁵⁰

Ostatnią ciekawą konstrukcją pochodzącą już z IV w. p.n.e. jest obiekt zwany pancerzem Filipa II, znaleziony w grobowcu królów macedońskich w miejscowości Vergina (starożytne Ajgaj). Niewątpliwie idea połączenia pancerza płytowego z płóciennym istniała znacznie wcześniej, lecz jedynym zachowanym dowodem jej materializacji jest to właśnie znalezisko. Ten niezwykle dekoracyjny egzemplarz z płyt żelaznych pokrytych skórą i błękitną tkaniną, a od spodu samą tkaniną z ozdobnymi listwami i medalionami (maszkaronami) ze złota, ma kształt klapowego linothoraxu.^sl Opanowanie przez Greków umiejętności produkcji dużych arkuszy

I :y

blachy żelaznej, jej kucia i polerowania, otworzyło przed „wielkim i różnorodnym działem opancerzenia” jak powiada Platon (Polityka 22 D, tłum. W. Witwicki), zupełnie nowe możliwości.

29