CCF20100206012

Cytologia i Histologia f

zwiększanie różnicy stężeń wybranych substancji pomiędzy wnętrzem i zewnętrzem komórki (coś w rodzaju transportu „pod prąd”, ale tylko wybranych substancji);

5. U zwierząt umożliwia łączenie sąsiednich komórek (por. ROZDZ: 4.1).

'W ETRZE KOMÓRKI

Ryc. 8.

Wybrane przykłady białek wbudowanych w błonę komórkową, które spełniają różnorodne funkcje (a — białko receptora chemicznego wiąże cząsteczkę hormonu, co powoduje przekształcenie innej substancji w cytoplazmie: w ten sposób sygnał chemiczny zostaje odebrany ze środowiska i przekazany do wnętrza komórki, b — białko transportujące cząsteczki określonej substancji do wnętrza komórki, c — białko spajające; jego pofałdowana powierzchnia przylega do podobnego białka w błonie sąsiedniej komórki).

UWAGA: Jeśli jesteś po kursie cytofizjologii, to już teraz powtórz i zanalizuj znaczenie pojęć:

endocytoza (pino- i fago-), egzocytoza, wchłanianie (dyfuzja prosta i wspomagana).

2.2. Ściana komórkowa

JEST MARTWYM SKŁADNIKIEM KOMORKl WYSTĘPUJĄCYM U ZDECYDOWANEJ WIĘKSZOŚCI ROŚLIN, GRZYBÓW IPROCARYOTA

Ściany komórkowe tych grup organizmów różnią sie budowa chemiczna i konstrukcją. Tym niemniej do istotnych cech wspólnych tej struktury można zaliczyć to, że:

^ * \<Ll Ą C" i~ /t” ,

1. Tw orzy' uporządkowaną warstwę ochronną na zewnątrz protoplastu. Ze względu na swoją sztywność chroni komórkę przed urazami mechanicznymi; '

2. Stanowi istotną część suchej masy organizmu. Ponieważ duża masa oznacza duże koszty energetyczne związane z budową i przebudową, komórki posiadające ścianę mają rozbudow'ane systemu budulcowe (por. niżej);

3. Konstrukcyjnie tworzy podstawowy element „szkieletowy” komórek. Jest to rozwiązanie mechaniczne. typowe dla roślin, dające szereg korzyści (por. niżej). Posiada wszakże pewną „wadę” — ogranicza w istotnym stopniu zdolności komórek do odkształcania się, co rzutuje na ich ruchliwość, a tym samym uniemożliwia mobilność całego organizmu (wyklucza ruchy lokomotoryczne roślin i grzybów' wielokomórkowych);

4. Nie jest organellum autonomicznym — jej budowa zależy' od czynników wewnątrzkomórkowych (nie posiada bowiem informacji genetycznej i aparatu syntezy własnych składników');

5. Sama ogranicza wzrost komórki, odpowiada także za tworzenie połączeń pomiędzy sąsiednimi komórkami:

6. Stanowa dość skuteczną barierę obronną przed infekcjami bakteryjnymi i, w mniejszymi stopniu, wirusowymi.