DSCF6675

Cewce/ C , S/imoo /. Klucze do oznaczania omadów

są częścią nazwy gatunku i dlatego przeważnie mogą być w nazwie pominięte Nie dotyczy to jednak opracowań naukowych, a zwłaszcza krytycznych przeglądów i monografii.

Każdy gatunek ma tylko jedną nazwę, co jest podstawową zasadą taksonomii, to znaczy, że me może być dwóch, różnych gatunków o tej samej nazwie.

W mowie potocznej, a często nawet w języku opracowań popularnonaukowych, pojawiają się polskie nazwy gatunków. W wielu przypadkach są to nazwy zwyczajowe, używane od dawna i ..zadomowione*, np. stonka ziemniaczana, bielinek kapuśtmk, mrówka rudnica, zamierzchnica truplagłówka (ten epitet gatunkowy piszemy jako jeden wyraz). Jednak wszystkie one nie mają statusu oficjalnych nazw naukowych. Nie oznacza to jednak, że nie możemy się nimi posługiwać w mowie potocznej lub w opracowaniach popularnonaukowych. Wiele z nazw starszych ma rangę swoistego zabytku kultury i nie istnieje juz od setek lat w języku narodowym. Dotyczy to także zwyczajowych nazw np. w języku francuskim, niemieckim, czy rosyjskim, pisanych z użyciem specyficznych głosek I znaków diakrytycznych, które są z naukowego punktu widzenia nazwami nieprzydatnymi. Na straży poprawności tworzenia nazw gatunkowych stoi Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Zoologicznej, będący zbiorem przepisów i zaleceń, dotyczących prawidłowego posługiwania się nazwami gatunków, w tym także gatunków owadów. Również nadawanie nazw jednostkom szczebla podgatunkowego i posługiwanie się nimi są regulowane odrębnym przepisami Kodeksu Nomenklatury Zoologicznej.

W systematyce używane są powszechnie także jednostki ponadgatunkowe. Uznawane za sztuczne, czyli istniejące jedynie na użytek człowieka, są one jednak bardzo potrzebne. Chodzi o to. żeby ogromną ilość znanych obecnie gatunków pogrupować tak. by uzyskać w miarę przejrzysty system i co ważniejsze, odzwierciedlający wzajemne pokrewieństwa międzygatunkowe (tzw. system naturalny). Niestety, obecny stan poznania owadów (a także wielu innych grup zwierząt) nie pozwala jeszcze na stworzenie takiego systemu. Nadal liczne są grupy wykazujące względem siebie tylko pewne zewnętrzne podobieństwa. Taki system klasyfikacji organizmów zapoczątkowany Jeszcze przez Unneusza, nosi nazwę sztucznego. Wśród jednostek taksonomicznych (taksonów) ponadgatunkowych wyróżniamy; rodzaj, plemię i rodzinę (dodatkowo nadrodzaj i podrodzaj. Itp.) jako tzw. niższe jednostki taksonomiczne oraz rząd, gromadę, typ, królestwo (dodatkowo podrząd i nadrząd. itp.). które zaliczamy do wyższych jednostek taksonomicznych. W tym systemie owady są gromadą nadgromady Hexapoda, podtypu tchawkodysznych Atełocerata. typu stawonogów Arthropoda, podkrólestwa tkankowców Eumetazoa. królestwa zwierząt Ammalia (=Zoaj.

Uwaga

Instrukcja — .Sposób korzystania z klucza' zamieszczono na stronie 42.

wm

4. Klucze do ontarmMa

4. Klucze do oznaczania

4.1. Klucz do oznaczania niższych tajcsonów w obrębie stawonogów Akthropoda

1(6). Ciało całkowicie lub częściowo otoczone osłonka afco osłonkami utworzony z wydzielin ciała lub materiałów egzogenlcznych (organicznych i trtneralnydh) Całkowicie nieruchome, wolno spoczywające lub mniej więcej silnie przytwierdzone do podłoża, słabo reagujące na bodźce zewnętrzne, afco wolno pełzające po podłożu, lub pływające w wodzie............................2

2(3). Ciało całkowicie lub częściowo otoczone dwiema symetrycznym* połówkami muszelkowatego pancerza chitynowego. Przeważnie ponad cztery pary członowanych odnóży krocznych (wliczając także czułki). częściowo ukrytych pod pancerzem lub dobrze widocznych. Rzadko przekraczają 5 mm długości ciała. Żyją w wodzie.................................. skorupiaki Crustaeea iparsi

3(2). Ciało przykryte od strony grzbietową pojedynczą tarczą pancerza k4> otoczone przeważnie wydłużoną pochewką..................................................... 4

4(5). Ciało przykrywa pojedyncza tarczka kształtu okrągłego, owalnego, wydłużonego lub mocno półkułlstego, silnie przylegająca do podłoża, np. kory drzew l ^zewów (niekiedy po oderwaniu pozostaje blizna). Żyją na lądzie, prowadzą

osiadły tryb życia (samice), wysysając tkanki roślinne......................

........................................................................ owady Insecta (pars)

5(4). Ciało osłonięte pochewką utworzoną z materiału roślinnego, ziaren piasku, drobnych muszelek, zrzuconego lub stwardniałego oskórka, wydalin lub wydzielin gruczołów skórnych (np. wosku), otwartą z jednego lub obu końców albo całkowicie zamkniętą (kokony i tzw. bobówki). Niekiedy tagmy i kończyny widoczne lub połączone nieruchomo z powierzchnią ciała (tzw poczwarki zamknięte). Nieruchome lub bardzo wolno przemieszcząjące się. Żyją na lądzie i w wodzie...................................................owady Insecta pars i

6(1). Ciało bez stałych pochewkowatych osłonek (gównie formy larwalne i poczwarki), niekiedy tylko w luźnym oprzędzie, przeważnie aktywnie poruszające się i wówczas zaopatrzone w członowane kończyny lokomotoryczne lub beznogie 1 nieruchome, co najwyżej reagujące wygięciami ciała na bodźce zewnętrzne.......................................—.................—------------------- 7

7(24). Ciało z członowanymi odnóżami lokomotorycznymi..............................8

75