DSCF6661

Gaaciu C. Szweoo /. Kluczi- do oznaczania owadOw

Typ stawonogów dzieli się przeważnie na 4 pod typy (ryc. 3a. 3b). ty. wymartych. paleozotcznych tryłobitowców Trllobltomorpha i współcześnie żyjących skorupiak®' kształtnych Crustaceomorpha. szczękoczułkowców Chellcerata (Cheliceromorpha) omz tchawkodysznych Tracheata. zwanych teżJednoczułkowcaml Atelocerata. Sylwetki przedstawicieli stawonogów przedstawiają rysunki 3a i 3b.

Skorupiakokształtne z jedną gromadą skorupiaków Crustacea cechuje zróżnicowanie dała przeważnie na głowotułów i odwłok, dwie pary najczęściej długich czułkpw dobrze rozwinięty aparat gębowy z masywnymi źuwaczkami (są to również Przekształcone odnóża) i obecność wielu par kortczyn lokomotorycznych, np. u raka rzecznec Astacus astacus L. Jest ich 5 par. nie licząc silnie przekształconych i skrócon h odnóży odwłokowych. Są skrzeiodyszne I oddychają różnego kształtu skrzat " (u dużych form) lub całą powierzchnią ciała (u drobnych gatunków).

Ryc 3a. STAWONOGI skorupiaki - a) rak Asktcm sp., b) stonoga Oniscus sp Gammants sp„ d) ośliczka Asellus sp.; pajęczaki - e) zaleszczotek Neobisiurn _Sp ' knsar* Phahmgium sp.. g) pająk Araneus sp.. h) roztocz Demuicentor sp.; *' 0

1. Stanowisko systematyczne i budowa data owadów

Przeważają tu formy wodne, w tym większość jest morskich, a z motanych iądo wych gatunków na uwagę zasługują tzw. stonogi, zwłaszcza pospolita stonoga murowa Oniscus asellus L. spotykana często w miejscach wilgotnych, również w piwnicach.

Pajęczaki, poza nielicznymi, pierwotnie morskimi starorakami Merostomata. są prawie w całości grupą gatunków lądowych. Mąią ciało wyraźnie podzielone na przednią nlesegmentowaną prosomę, okrytą jednolitą tarczą pancerza. • tylną, często wyraźnie segmentowaną (z wyjątkiem pająków) optstosomę. Aparat gębowy utworzony z parzystych wyrostków żujących na biodrach przednich par odnóży pełni zasadniczo funkcje ssące. Nie ma wykształconych źuwaczek i szczęk, jak u pozostałych stawonogów.

Ryc. 3b. STAWONOGI wije -1) drewniak lithobm sp. j) dwuparzec lubo sp. k) skalna Glonurris sp.; szećcionogi - I) pierwogonek Eosenlomon sp . m) widłogonek LompU/a sp., n) skoczogonek SmiUmnis sp , o) szczeciogonek Uytsma sp. p) karaczan Bktta sp