IMAG0753 (7)

XXII

dawczej. Z niej wyrastały jego rozprawy pedagogiczne. W jego systemie pedagogicznym praktyk podaje rękę teoretykowi. Teorii jednak jest w nim stanowczo więcej niż praktyki. Co gorszaf błędów w teorii jest więcej niż w praktyce.

6. Wpływy, którym podlegał

Skądże się wzięły teorie? Czy wszystko w nich |est samq-_ dzielnym tworem Herbarta? Zaznaczyłem już, że Autor Zaryss| był heretykiem w stosunku do panującej w Niemczech filozof^. Trafił na największy rozkwit idealizmu, a sam od 1802.r. był zdecydowanym realistą. Jego realizm nie jest jednak podobny do współczesnego realizmu, tak bardzo przesiąkniętego przyrodni-; czym sposobem myślenia. Za jego czasów nauki przyrodnicze nie były jeszcze tak rozwinięte, jak obecnie. Zwłaszcza biologia przed Schwannem, Schleidenem^u i Darwinem była jejsZcze® w powijakach. .Kochano się natomiast w Niemczech w metafizyce,, ijtp takiej, jaka teraz jest już dla nas nie do przyjęcia.

J Eterbart uprawiał metafizykę, inną, co prawda, niż Fichtę, alg również pełną ffiwplności. Co gorsza, zrobił z niej p,odstawę swojej psychologii. Lecz .któż nie musi płacić daniny swoim czasom? I Herbart był pod wielu względami synem swej epoki ^ ulegał jej przemożnym wpływom.

^Jakież to były wpływy? — Przede wszystkim czar neohumą-nizmti niemieckiego.” Jego duchem przeniknięte było już gimnazjum w Oldenburgu, do .którego uczęszczał. Tam rozmiłował się w autorach greckich i łacińskich, zwłaszcza w Homerze, Platonie, Cyceronie i Horacym. Tym się tłumaczy, dlaczego filologia klasyczna odgrywa tak wielką rolę w planie nauczania, który opracował dla gimnazjów. W swym uwielbieniu dla Homera posunął się tak daleko, iż chciał zaczynać kształcenie humanistyczne od czytania z chłopcami Odysei w oryginale grec-kim, .

¹¹ Teodor Schwann (1810—1882) i Mateusz Jakub Schleiden (1804—1881) — biologowie niemieccy; wykryli, że wszystkie organizmy za-Tówno zwierzęce, jak i roślinne są zbudowane z komórek.