Image
68 djvu

157

Sejm pozbawiony by} prawa stawiania wniosków i swobodnej nad nimi dyskusyi. Wnioski rady stanu, przez pośrednictwo jednej z trzech komisyi, poddawane były pod tajne głosowanie izby poselskiej; o ile uzyskały większość, odsyłano je do senatu, który je zatwierdzał lub odrzucał. Książe mógł odrzucony wniosek poddać po raz drugi pod głosowanie izby, mógł powiększyć liczbę senatorów, dla uzyskania ich sankcyi, lub nawet wbrew woli senatu ogłosić wniosek za prawo obowiązujące.

Sądownictwo w Księstwie Warszawskiem oparte było na wzorach francuskich, w prawie cywilnem obowiązywał „kodeks Napoleona”, który zapewniał wszystkim równe prawa obywatelskie, zaprowadzał śluby cywilne i rozwody. W każdym powiecie był sąd pokoju, w każdym departamencie trybunał cywilny, dwa departamenty miały jeden sąd kryminalny, całe księstwo jeden sąd apelacyjny. Rada stanu pełniła obowiązki sądu kasacyjnego.

Siła zbrojna księstwa oznaczoną została na 30000 żołnierzy. Księciu przysługiwało prawo przeniesienia części wojska do Saksonii i zastąpienia jej równą ilością wojska saskiego.

Statut księstwa Warszawskiego, choć narzucony przez obcą potęgę i nie zabezpieczający należycie swobód obywatelskich, ma jednak w dziejach naszych XIX-go wieku nader ważne znaczenie. Po raz pierwszy do społeczeństwa polskiego zastosowywał nowoczesne zasady wolności i równości wszystkich w obliczu prawa, był szkolą życia politycznego dla narodu, powoływał wybitniejsze jednostki do działalności publicznej, do pracy dla przyszłości... Posłowie, pozbawieni prawa głosu w sejmie, przemawiali w komisyach,