IMAGE6 (2)

Rozdział 2

Taksonomia numeryczna

11 pr na zl n

2.1. Podstawowe zagadnienia taksonometrii

Termin taksonomia pochodzi Od greckich słów: taksis (porządek) oraz    ,

nomos (prawo, zasada), co oznacza dziedzinę wiedzy o zasadach porządkowania¹. Został on wprowadzony przez biologów w celu określenia procesu klasyfikacji roślin i zwierząt dla potrzeb systematyki, obecnie zaś metody taksonomii wykorzystywane są przede wszystkim w ekonomii, antropologii, archeologii, psychologii, socjologii, lingwistyce itd.

Pierwotnie taksonomię stosowano jedynie do analizowania cech naturalnych badanych przedstawicieli fauny i flory; miała ona charakter opisowy^{2 3 4}. Dopiero polski antropolog J. Czekanowski na początku XX wieku wprowadził do niej metody ilościowe, tj. miarę podobieństwa opartą na odległości oraz diagraficzną metodę porządkowania macierzy odległości między parami obiektów. Ponieważ obecnie taksonomia jest oparta prawie wyłącznie na metodach ilościowych (tj. cechy obiektów reprezentowane są przez zmienne mierzone na skalach mocnych, miary podobieństwa są funkcjami rzeczywistymi itd.), najczęściej używane są określenia taksonomia numeryczna (ang. numerical taxonomy) lub analiza skupień (ang. cluster analysis). Zamiennie stosuje się także termin taksonometria⁵.

24

1

Z. Hellwig uważa, że taksonomia nie jest nauką, gdyż nie formułuje epistemologicz-

2

nych hipotez ani praw przyrody (Hellwig 1990).

3

W takim sensie była to więc taksonomia „z natury” jakościowa,

4

³ T. Borys definiuje taksonometrję jako dział taksologii (nauki o porządkowaniu

5

i klasyfikacji), zajmujący się wykorzystywaniem metod numerycznych w taksonomii (jest to dział taksologii formułujący jej prawa i metody) (Borys 1984).