0000056(1)

Enzymy katabolizmu cukrowców

Enzymy katalizujące wiązania glikozydowego, czyli glikozydazy, należą do klasy hydrolaz. Katalizują one najwcześniej poznane przemiany, które można wyrazić następującą reakcją

[13-2]

W reakcji tej R odpowiada w przypadku cukrów złożonych reszcie drugiego cukru lub, w przypadku rozkładu tzw. glikozydów, niecukro-wej suhstancji o charakterze alkoholu. Glikozydazy są enzymami mogącymi wykazywać znaczną specyficzność w stosunku do rodzaju związanego glikozydowo cukru, do konfiguracji przestrzennej wiązania ((/ i /S-glikozydowe), do formy pierścienia (piranozydowy i furanozy-dowy) i do przynależności cukru do formy D lub L. Znane są również enzymy wykazujące specyficzność odnośnie tylko jednej z wymienionych form izomerycznych lub niektórych z nich. Na przykład najdawniej znany preparat — emulsyna, otrzymywana z migdałów, zawiera głównie /5-D-glikozydazę. która jednak nie wykazdje specyficzności w stosunku do rodzaju cukru, a katalizuje rozkład naturalnych i sztucznych /J-D-glikozydów (celobioza, gencjobioza, amygdalina). Do tej grupy enzymów należy również /?-D-galaktozydaza, występująca w soku trawiennym młodych ssaków i w drożdżach i katalizująca rozkład laktozy do /?-D-galaktozy i u-D-glukozy.

Oligoglikozydazy. a-Glikozydaza, zwana dawniej maltazą, występująca zwykle razem z amylazami, katalizuje rozkład maltozy, ale również i sacharozy, jakkolwiek mniej aktywnie, niż typowy do tego substratu enzym występujący w drożdżach — /?-D-fruktofuranozydaza (sacha-raza, inwertaza). /?-D-fruktofuranozydaza jest zdolna do rozkładania wiązań /2-glikozydowych utworzonych przez fruktofuranozę i w związku z tym oprócz sacharozy katalizuje rozkład trójcukru występującego w znacznych ilościach w melasie — rafinozy — do /?-D-fruktofurano-zv i dwucukru melibiozy, czyli o-D-galaktozydo-1 -> 6-a-D-glukozy. Wymieniony dwucukier może być rozkładany z kolei przez a-galakto-zydazę, która jest obecna w komórkach drożdży dolnej fermentacji, natomiast nie występuje w drożdżach górnej fermentacji. Dlatego pierwsze z nich są zdolne do całkowitego odfermentowania cukrów zawartych w melasie, co umożliwia łatwe jej przemysłowe wykorzystanie. Należy również wspomnieć o innej grupie glikozydaz, współdziałających przy rozkładzie kilkocukrów, a mianowicie o glikuroni-dazach, czyli enzymach katalizujących rozkład wiązania glikozydowego. Przykładem może tu być oligogalakturonaza, biorąca udział w końcowych etapach rozkładu pektyn.

Do grupy enzymów, które katalizują rozkład wielocukrów należą przede wszystkim amylazy, celulazy oraz enzymy pektynolityczne.

302